دیالک تیک پایان پذیر ـ پایان ناپذیر (6)

پایان پذیر و پایان ناپذیر

(با نهایت و بی نهایت، با پایان و بی پایان)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان شین میم شین

19

 لوکرتس (97 ـ 55 ق. م.)

شاعر و فیلسوف رومی

از طرفداران اتومیسم

او با ارائه 28 دلیل به اثبات فناپذیری روح می پرداخت.

خدایان را قادر به مداخله در امور بشری نمی دانست

فساد اشراف، جنگ و فجایع ناشی از آن را انتقاد و محکوم می کرد.

·        اگر زنون از تناقضمندی پایان ناپذیر، غیرواقعی بودن حرکت و مکان را نتیجه می گیرد، لوی کیپ، دموکریت، اپیکور و بعدها در فلسفه رومی لوکرتس با صرفنظر کردن از قبول تجزیه پذیری بی پایان ماده، به واقعیت غیرقابل انکار حرکت و مکان می رسند.

·        آنها ادعا می کنند که وجود کوچکترین و تجزیه ناپذیرترین اجزای محدود ماده، یعنی اتم ها که در ترکیب های مختلف در مکان پایان ناپذیر ، که خلأ تصور می شود، تعداد پایان ناپذیری از جهان ها را تشکیل می دهند.

·        مراجعه کنید به اتمیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

20

 افلاطون (447 ـ 347 ق. م.)

فیلسوف یونان باستان و از شاگردان سقراط

·        گرایش ایدئالیستی در نظریات مربوط به پایان پذیر و پایان ناپذیر از پوتاگوریست ها به افلاطون می رسد.

الف

·        اگر پوتاگوریست ها عدد را بمثابه تجسم پایان پذیر، محدود و انتظام مطرح می کنند و پایان ناپذیر را بمثابه عدم در مقابل آن قرار می دهند، افلاطون ایده ها را حاملین پایان پذیر قلمداد می کند.

ب

·        ایده ها ماده بی فرم، ناقص و پایان ناپذیر را فرم و انتظام می بخشند.

ت

·        در جوار این نظریه مربوط به رابطه پایان پذیر با پایان ناپذیر که به پوتاگوریسم وفادار بوده، افلاطون در تعریف فلسفی واقعی از پایان ناپذیر اعلام می دارد که پایان ناپذیر باید در حرکت پیشرونده بی وقفه قرار داشته باشد و بمثابه امکان بزرگتر کردن و یا کوچکتر کردن بی انتها تصور شود.

21

 ارسطو (384 ـ 332 ق. م.)

ارسطو از مهمترین و متنفذترین فلاسفه تاریخ است. 

او اصول بیشماری را هم بنیاد نهاده و هم تحت تأثیر جدی قرار داده است.

·        ارسطو نیز بطرزمشابهی، پایان ناپذیر را تعریف می کند.

الف

·        به نظر ارسطو، پایان ناپذیر مستقل و مجزا از اشیاء محسوس دیگر وجود ندارد.

ب

·        پایان ناپذیر در حرکت اشیاء و در دگر گشتن مدام آنها خودنمائی می کند.

ت

·        پایان ناپذیر نه بلحاظ واقعی، بلکه فقط بمعنی یک افزوده وجود دارد.

پ

·        ارسطو به پایان ناپذیر مورد نظر خود هفت معنی مختلف قائل می شود.

·        (ارسطو: متافیزیک ک 10)

ث

·        مفهوم پایان ناپذیر مورد نظر افلاطون و ارسطو مفهوم پایان ناپذیری بالقوه ای است و با مفهوم پایان ناپذیری مورد نظر آناکساگوراس و زنون تفاوت اساسی دارد.

22

·        آناکساگوراس و زنون پایان ناپذیری را بمثابه فرمی به کمال رسیده، بسته و تغییرناپذیر  و بالفعل تلقی می کنند.

الف

·        پایان ناپذیری بالقوه با خصلت فرایندی خود با پایان ناپذیری بالفعل تفاوت دارد.

ب

·        پایان ناپذیری بالقوه نه پایان ناپذیری تحقق یافته، بلکه پایان ناپذیری امکان پذیر تلقی می شود:

·        پایان ناپذیری بالقوه بمثابه امکان فراتر گذشتن از حد و مرز هر پایان پذیر تلقی می شود. 

ادامه دارد