خود آموز خود اندیشی (۸۵۵)

شین میم شین

باب دوم

در احسان

حکایت بیست . یکم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۶)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

۱

کسی را بده پایه مهتران

که بر کهتران سر ندارد گران

معنی تحت اللفظی:

مقام برتری به کسی بده که زیردستان را تحقیر نکند.

  

سعدی

 در این بیت شعر،

 دیالک تیک طبقه حاکمه و توده

را

 به شکل دیالک تیک مهتران و کهتران بسط و تعمیم می دهد و به سلطان نوصیه می کند که مسئولیت دولتی به کسی بدهد که با توده (کهتران) سرگرانی نکند.

اینکه مهتر بطور عینی برتر از کهتر است و رابطه نابرابرحقوق میان آنها برقرار است و تغییری در ماهیت این رابطه نمی توان داد، برای سعدی از اهمیت درجه دوم برخوردار است.

مهم ظاهر قضیه است.

مهم تبسم فئودالی مهتر به کهتر است.

 

مهم

برای سعدی

در دیالک تیک نمود و ماهیت، نمود است، نه ماهیت.

 

هنوز هم طرز تفکر رایج در جامعه سعدی همان است:

اینکه فساد در اعماق جامعه در جوش و خروش است،

اهمیت ندارد.

 طرز لباس پوشیدن زن و مرد مهمترین است،

نه بود و نبود فساد و تباهی و گندیدگی در جامعه.

 

هنوز هم

نشان دادن روی و موی به نامحرم مهمتر از عزت و شخصیت و وجهه زن و مرد تلقی می شود.

هنوز هم

مهم ظاهر است، نه باطن.

نمود است، نه ماهیت و ذات.

 فرم است، نه محتوا.

 

فریب کهتر با تظاهر به دوستی سعدی

را

نباید خورد.

هدف سعدی

 حفظ نظام سلسله مراتبی گندیده جامعه فئودالی است.

 

او با طبقه بندی مردم به کهتر و مهتر، زیر دست و زبردست

کوچکترین مخالفتی ندارد.

او هرگز خواهان از بین بردن اختلافات طبقاتی نیست.

هدف او بتون ریزی و تحکیم مناسبات مبتنی بر نابرابری انسانها ست.

توصیه برخورد سنجیده با زیردستان و کهتران برای حفظ این نظام مبتنی بر استثمار و ستم است.

 

ادامه دارد.