۱۴۰۲ اردیبهشت ۱۰, یکشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تجزیه و تحلیل (آنالیز) (۵)

 

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین


آنالیز و سنتز در عصر جدید

ادامه 

 

۴

·    معایب ضمنی متد امپیریکی ـ آنالیتیکی به شرح زیر بوده اند و خواهند بود:

 

۱

·    اعتیاد به بررسی پدیده های طبیعی در انفراد آنها

 

۲

·    اعتیاد به بررسی پدیده های طبیعی در خارج از پیوند فراگیر کلی آنها

 

۳

·    نادیده گرفتن حرکت و رابطه متقابل پدیده های طبیعی

 

۴

·    بررسی پدیده های طبیعی در سکون آنها.

 

۵

·    همه معایب فوق الذکر به قول انگلس، راه را برای تشکیل طرز تفکر متافیزیکی (ضد دیالک تیکی) و «کوته بینی خاص قرون ماقبل» هموار ساخته است.

·    (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۲۰، ص ۲۰)

 

·    مراجعه کنید به متافیزیک  

 

 

از متد متافیزیکی تا متد دیالک تیکی

 

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/4910

 

ب

راسیونالیسم

 

۱

·    اما خصلت متافیزیکی مطلق کردن یکجانبه متد سنته تیکی (متد مبتنی بر سنتز و یا ترکیب)  از سوی راسیونالیسم نیز کمتر از خصلت متافیزیکی روش امپیریستی نبوده است.

 

رنه دکارت (۱۵۹۶ ـ ۱۶۵۰)  

فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی

از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین

تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.

دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.

 

۲

·    به ویژه دکارت و اسپینوزا متد ترکیبی ـ استقرائی هندسه اقلیدسی را سرمشق مهمی برای همه علوم می دانستند.

 

۳

·    در حالیکه به قول لنین، «جان لاک و امپریست ها روش آنالیتیکی (تجزیه و تحلیل) را عمده می کردند» و راسیونالیست ها روش سنته تیکی (روش مبتنی بر سنتز و یا ترکیب) را مطلق می نمودند، هوبس در تلاش برآمد که هر دو روش یاد شده را در یک متد واحد متحد سازد.

·    (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۳۸، ص ۲۲۷)

 

۴

توماس هوبس

(۱۵۸۸ ـ ۱۶۷۹)

فیلسوف، ریاضی دان بریتانیائی و تدوینگر بزرگ «دولت ـ تئوری» در

عصر جدید آغازین

کتاب معروف او «هیولا» نام دارد

 

·    به نظر هوبس شناخت علمی «در تجزیه و انفصال به عناصر مربوطه و در ترکیب آنها نهفته است.

 

۵

·    از این رو هر متدی که ما برای پژوهش علل چیزها مورد استفاده قرار می دهیم، یا تصنیفی است و یا استنتاجی و یا تا حدودی تصنیفی و تا حدودی استنتاجی است.

 

۶

·    معمولا متد استنتاجی، آنالیتیکی نامیده می شود و متد تصنیفی، سنته تیکی (ترکیبی) نامیده می شود.»

·    (هوبس، «اصول اساسی فلسفه»  جلد ۱، فصل ۶ ، ص ۶)

 

۷

·    اما برای هوبس نیز دو متد یاد شده (متد آنالیتیکی ـ امپیریستی و متد سنته تیکی ـ راسیونالیستی) بدون داشتن رابطه ای با هم در جوار یکدیگر قرار می گیرند و او پژوهش علمی یا متد آنالیتیکی را به خدمت می گیرد و یا متد سنته تیکی را و یا بخشا از متد آنالیتیکی و بخشا از متد سنته تیکی را.

 

۸

·    هوبس اگرچه هیچکدام از آندو را مطلق نمی کند، ولی علیرغم آن، متد آنالیتیکی و متد سنته تیکی کماکان به طور متافیزیکی از هم جدا می مانند و به وحدت دیالک تیکی شان سوق داده نمی شوند.

 

ادامه دارد

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر