۱۴۰۱ اسفند ۱۲, جمعه

تحلیل دیگری از تراژدی «مهره سرخ» ـ شاهکار سیاوش کسرایی (۹۷)

 Siyavash Kasraei.jpg 

تحلیلی 

از

شین میم شین
 

۴

هر چند دل به خدمت کاشانه می نهی

اما جهان به پیش تو لشگر کند به صف

 

سیاوش در این بیت شعر

 قصد ابلاغ چه نکته ای را دارد؟

منظور از مفهوم «دل به خدمت کاشانه نهادن» چیست؟

 

۵

سیاوش به احتمال قوی قصد توضیح دیالک تیک ملی و بین المللی را دارد:

 

او دیالک تیک داخلی و خارجی را به شکل دیالک تیک کاشانه و جهان بسط و تعمیم می دهد و از عینیت این دیالک تیک میهن و جهان پرده بر می دارد:

 

پدیده و روندی که اصلا دست سوبژکت ملی نیست.

به محض شروع مقاومت در مقابل ظلم و مبارزه بر ضد آن، به محض خدمت به کاشانه،

جهان به صف آرائی لشکر در پیش او دست می زند.

 

فرمولبندی سیاوش سنجیده تر، اندیشیده تر، دقیق تر و ظریف تر از آن است که در نگاه اول تصور می شود:

 

۶

هر چند دل به خدمت کاشانه می نهی

اما جهان به پیش تو لشگر کند به صف

 

سیاوش نمی گوید:«اما جهان به ضد تو  لشکر کند به صف.»

بلکه می گوید:

«اما جهان به پیش تو لشکر کند به صف.»

 

این بیت شعر به همین دلیل تأمل انگیز است:

 

الف

شاید منظور سیاوش این باشد که ورود سوبژکت ملی به رزم طبقاتی به انقطاب نه تنها نیروهای ملی، بلکه حتی بین المللی منجر می شود:

در طرفة العینی جامعه دو شقه می شود:

بخشی از آن به هر دلیلی بر علیه سوبژکت انقلابی موضع می گیرد و بخش دیگر بر له او.

درست به همین سان

جهان در طرفة العینی دو شقه می شود:

بخشی از آن بر علیه سوبژکت انقلابی موضع می گیرد و بخش دیگر جهان بر له او.

 

ب

خود سوبژکت انقلابی نیز به محض جذب جهان بینی طبقه کارگر

دو شقه می شود

و

نسبت به نیروهای ملی و بین المللی سنگر می گیرد:

محمد علی عموئی می گفت:

«اگرچه آدمی دهه ها در زندان تنها ست، اما با رشته های نامرئی با جهانی رابطه دارد:

به هر شکست ویت کنگ اشک می ریزد و از هر پیروزی آن مست می شود.

این فاتحه ای بلند بر تنهائی و بیکسی سوبژکت انقلابی است.»

(نقل به مضمون)

 

منظور سیاوش نیز به احتمال قوی همین است.

دیالک تیک ملی و بین المللی!

دیالک تیک ناسیونالیسم پرولتری و انتزناسیونالیسم پرولتری!

دیالک تیک وطن و جهان به مثابه کلیه وطن های زحمتکشان

 

۷

بر تیر هر بلا

آنک تویی هدف

شمشیر می خوری

شمشیر می زنی

 

در این صف آرائی ملی و بین المللی،

سوبژکت انقلابی آماج حملات دشمن می شود:

شمشیر می زند و شمشیر می خورد:

زخم می زند و زخم برمی دارد.

 

آریانپور خواهد گفت:

«مبارزه انقلابی سوبژکت انقلابی را از ابتذال روزمره رها می سازد و چشم انداز دیگری در برابرش می گشاید.»

(نقل به مضمون)

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر