فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ارگانیسم (اندام) (۱)

 

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

   

۱

·      ارگانیسم  یک کلمه یونانی است.

 

۲

·      ارگانیسم به سیستمی اطلاق می شود که خودتنظیمگر، خودسازمانده، خودتعمیرگر، خودبازتولیدگر باشد و عناصر متشکله اش از پروتئین ها و اسیدهای نوکلئینی تشکیل یافته باشند.

 

۳

·      مفهوم «ارگانیسم» ـ در معنی کنونی اش ـ در چالش فکری میان مکانیسیسم و فرقه های مختلف ویتالیسم  پدید آمده است:

 

الف

مکانیسیسم

 

۱

·      مکانیسیسم قرن هفدهم و هجدهم، ارگانیسم را به مثابه  ماشینی بغرنج تعریف می کرد که برای درک و فهم کامل شیوه عملش باید به شناخت عناصر و یا بخش ها و روابط مکانیکی میان آنها نایل آمد.

 

۲

·      این تئوری دست پخت دکارت بوده و سنگپایه مفهوم علمی ارگانیسم را تشکیل می دهد.

 

۳

·      اینجا ارگانیسم صریحا به مثابه  یک اوبژکت  طبیعی و قابل پژوهش علمی تلقی می شود.

 

۴

رنه دکارت

(۱۵۹۶ ـ ۱۶۵۰)

فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی

از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین

تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.

 

·      یاتروفیزیک به پیروی از دکارت، به آناتومی و پژوهش کردوکار عضلانی و روندهای مکانیکی در جسم به طور کلی می پرداخت.

·      (سنرت، بورلی، بلینی، باقلیوی)

 

۵

·      یاتروشیمی جذب و دفع را به مثابه  حرکت کورپوسکولار مکانیکی تلقی می کرد.

·      (دلابو، مایوف، ویلیس)

 

۶

ژولیان لامتری

(۱۷۰۹ ـ ۱۷۵۱) 

 

·      لامتری نه فقط ارگانیسم حیوانی، بلکه ارگانیسم انسانی را نیز ماشینی قلمداد می کرد.

 

۷

·      یاتروفیزیک، یاتروشیمی و لامتری علم مکانیک را برای بررسی روندهای ارگانیسمی مورد استفاده قرار می دادند.

 

·      (یاتروفیزیک به آموزه پزشکی در قرن هفدهم اطلاق می شود که روندهای حیاتی و تغییرات حاصله در بدن به سبب بیماری ها را ناشی از روندهای فیزیکی و مکانیکی می دانست و برای تحت تأثیر قرار دادن آنها وسایل و طرق فیزیکی و مکانیکی را لازم می دانست.

·      یاتروشیمی به آموزه پزشکی در قرن هفدهم اطلاق می شود که روندهای حیاتی و تغییرات حاصله در بدن به سبب بیماری ها را ناشی از روندها و واکنش های شیمیائی می دانست و برای تحت تأثیر قرار دادن آنها وسایل و طرق شیمیائی را لازم می دانست. مترجم)

 

ب

ویتالیسم

 

۱

·      ویتالیسم قدیم با خلاصه کردن ارگانیسم در مکانیسیسم صرف به مخالفت برمی خیزد.

 

۲

·      ویتالیسم با این حربه به میدان می آید که هدفمندی و خودکوشی خاص ارگانیسم را نمی توان از طرق مکانیکی توضیح داد.

 

۳

·      ویتالیسم اگرچه ارگانیسم را به مثابه  مکانیسم در نظر می گیرد، ولی بر آن بوده که این مکانیسم به وسیله اصل ازلی غیرمادی اداره می شود.

 

۴

·      ویتالیسم نیز همانند مکانیسیسم ارگانیسم را به مثابه  ماشینی در نظر می گیرد.

 

۵

·      از این رو می توان گفت که ویتالیسم، خود نیز به مکانیسیسم تعلق دارد.

 

۶

·      ویتالیسم اما بر آن بوده که سرشت ماشینی ارگانیسم به وسیله یک اصل غیرمادی، به وسیله یک مکانیسین به کار انداخته می شود.

 

۷

·      تئوری ماشینی ارگانیسم و نظریات ویتالیستی مخالف آن علیرغم تحولاتی که از سر گذرانده اند، تا عصر کنونی هرگز دست از تکرار مکرر مواضع اصلی خویش برنداشته اند.

 

ادامه دارد.

---