خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۵۴)

·

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

بخش دوم

قسمت دوم

 

۲۳

·     کانت را به دلیل «فرامین اخلاقی بی چون و چرا»،  سرزنش کرده اند و به تجلیل از فرمالیسم اخلاقی متهم کرده اند.

۲۴

·     گفته شده است که فرامین اخلاقی بی چون و چرا، فرمول توخالی ئی بیش نیست و ربطی به موارد مربوط به عمل مشخص انسانی ندارد.

۲۵

·     کانت خودش به این سرزنش در مقدمه ای بر اثر خود تحت عنوان «نقد خرد عملی»،  جواب داده است:

·     «منتقدی در مزمت این نوشته (مبانی متافیزیک اخلاق)، بر آن بوده است که در آن نه اصلی از اخلاقیت (مورالیته)، بلکه فقط فرمول جدیدی مطرح شده است.

·     اما مگر کسی هم می خواست که قانون اساسی جدید کل اخلاق را وضع کند و همزمان آن را برای نخستین بار اختراع کند؟

·     بی اعتنا به اینکه قبل از او جهان (جهانی که در آن، هر آنچه که تکلیف است) ناآگاهانه  و یا روی هم رفته مبتنی بر خطا باشد.

·     اما هر کس بداند که فرمول برای ریاضیدان به چه معنی است‍، فرمولی که ریاضیدان برای حل مسئله ای باید به خدمت گیرد، دقیقا تعیین کند و هرگز نباید دچار اشتباه شود، چنین کسی فرمولی را که با توجه به کلیه تکالیف به خدمت گرفته می شود، چیزی بی معنی و صرفنظرپذیر تلقی نخواهد کرد.»

·     (کانت، «آثار»، جلد ۴، ص ۱۱۳)

۲۶

·     فرمالیسم اخلاقی کانت، در وهله اول، به مثابه جریانی تئوریکی، با آموزه او راجع به خصلت اپریوریکی (ماورای تجربی) شناخت در رابطه است.

۲۷

·     به نظر کانت، فونکسیون های واحد معینی مبنای هر شناختی را تشکیل می دهند و بر شناخت تقدم دارند.

۲۸

·     این فونکسیون های واحد معین هستند که استنباطات حسی متنوع را تنظیم می کنند و شناخت را بدین طریق تدارک می بینند.

۲۹

·     این فونکسیون های واحد معین، همزمان قانونمندی های عام شناختند.

۳۰

·     به همان سان هم در اتیک (اخلاق.)

·     هر عمل هر کس، مستقل از اراده و میل او، در تحلیل نهایی تابع سمت و سوی اصلی  تعیین شده توسط قانون اخلاقی برای اراده است.

·     (کانت، «آثار»، جلد ۴، ص ۲۴۸)

ادامه دارد.