خرد ـ انسان ـ تاریخ (۹۲)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل ششم

وظیفه فکری فلسفه کلاسیک بورژوایی آلمان

 

فصل ششم

بخش چهارم

ادامه

۳۱

·    هربرت مارکوزه می نویسد:

·    «آزادی در حال عقب نشینی است.

·    هم در عرصه تفکر و هم در عرصه جامعه.

·    نه، ایده عقل (خرد) هگل به واقعیت یابی اش نزدیکتر شده است و نه ایده عقل (خرد) مارکس.

·    (هربرت مارکوزه، مؤخره (۱۹۵۴) ص ۳۶۹) 

۳۲

·    هربرت مارکوزه ادامه می دهد:

·    «رشد غول آسای مولدیت (راندمان) کار در چارچوب نهادهای جامعه ای حاکم، تولید انبوه را و مانی پولاسیون توده ای را اجتناب ناپذیر ساخته است.

·    نتیجه اش ارتقای سطح (استاندارد) زندگی همراه با تغلیظ (تراکم) قدرت اقتصادی به صورت مناسبات انحصاری بزرگ بوده است.

·    همراه با آن، پیشرفت فنی به تغییر بنیادی تناسب قوا منجر شده است.

·    سنگرهای خیابانی، به همان سان، ارزش انقلابی خود را از دست داده اند که اعتصابات، محتوای انقلابی خود را.

·    ادغام اقتصادی و فرهنگی طبقات زحمتکش با کهنه گشتن تسلیحات سنتی شان، هم همراه بوده است و هم تکمیل گشته است.

·    (هربرت مارکوزه، همانجا، ص ۳۷۳)

۳۳

·    مارکوزه از این تحلیل، نتیجه زیر را استخراج می کند:

·    «ایده مربوط به فرم دیگری از عقل و آزادی، که هم توسط ایدئالیسم دیالک تیکی و هم توسط ماتریالیسم دیالک تیکی مطرح شده بود، مجددا به مثابه اوتوپی نمودار گشته است.»

·    (هربرت مارکوزه، همانجا، ص ۳۷۴)

۳۴

·    اگر عقل (خرد) مورد نظر تفکر کلاسیک بورژوایی، به ویژه به لحاظ فلسفی ـ تاریخی (از نقطه نظر تاریخ فلسفه)، معنا داشته، در نفی دیالک تیکی اش در نقش تاریخی ـ جهانی پرولتاریا بوده است.

۳۵

·    چیزی که خود هربرت مارکوزه در سال ۱۹۴۱، حداقل بخشا، می دانسته است:

·    «اثرگذاری فلسفه هگل بر جامعه ـ تئوری (تئوری اجتماعی) را و فونکسیون خاص جامعه ـ تئوری مدرن را، فقط می توان در فرم کاملا شکوفا گشته ی فلسفه هگل و در گرایشات انتقادی آن فهمید که در تئوری مارکس جاری شده است.»

·    (هربرت مارکوزه، همانجا، ص ۲۲۸)

ادامه دارد.