سیری در شعری از مهدی اخوان ثالث (55)

مرد و مرکب

از این اوستا

(1344)

ادامه

ویرایش و تحلیل از

ربابه نون

پوده

یعنی کهنه، پوسیده

سوده

یعنی فرسوده، سایش یافته

بور

 یعنی تباره شده

کنه

اصل، گوهر

اندی

یعنی شاید

·        گامخواره جاده ی هموار

·         بر زمین خوابیده بود آرام و آسوده

·        چون نوار سالخوردی، پوده و سوده

·        و فراخ دشت بی فرسنگ

·        ساکت از شیب فرازی، دره ای، کوهی

·        لکه ای، بوته، درختی، تپه ای از چیزی، انبوهی

·        که نگاه بی پناه و بور را لختی به خود خواند

·        یا صدایی را به سویی باز گرداند،

·        چون دو کفه ی عدل، عادل بود، اما خالی افتاده

·        در دو سوی خلوت جاده

·        جلوه ای هموار از همواری، از کنه (؟)  تهی، بودی چو نابوده

·         هیچ، بیهوده

·        همچنان، شب با سکوت خویش خلوت داشت

·        مانده از او نور باقی خسته اندی پاس

·        مرد و مرکب گرم رفتن لیک

·        ماندگی نپذیر

·        خستگی نشناس

·        رخش رویین گرچه هر سو گرد باد می انگیخت

·        لکن از آنجا که چون ابر بهار چارده اندام، باران عرق می ریخت.

·        «مرد و مرکب»، گفت راوی :

·        «الغرض، القصه، می رفتند همچون باد

·        پشت سر شان، سیلی از گل راه می افتاد

·        لکه ای در دوردست راه، پیدا شد

·        ها، چه بود این؟

·        کس نمی بیند، ندید آن لکه را شاید»

·        گفت راوی:

·        «رفت باید، تا چه باشد

·        یا چه پیش آید.»

دیرک

یعنی ستون خیمه

·        در کنار دشت، گامی چند دور از آن نوار رنگ فرسوده

·        سوده ی پوده

·        در فضای خیمه ای چون سینه ی من تنگ

·        اندر او آویخته مثل دلم، فانوس دوداندودی از دیرک

·        با فروغی چون دروغی که ش نخواهد کرد باور، هیچ

·        قصه باره (قصه باور)  ساده دل کودک

·        در پریشانبوم گرداگرد خود گم، پاره پوره تنگ هم دو بستر افتاده است

·        بستر دو مرد

·        سرد

فیلک

تیری که پیکان آن دو شاخ باشد .

سرند

نوعی غربال

·        گفت راوی:

·        «آنچه آنجا بود

·        بود چون دارندگانش خسته و فرسوده، گرد آلود

·        نیز چون دارندگانش از وجود خویشتن بیزار

·        نیز چون دارندگانش رنجه از هستی

·        واندر آن مغموم دم، نه خواب، نه بیدار، مست خستگی هایی که دارد کار،

·        ریخته، واریخته هر چیز

 

·        حاکی از «ای، من گرفتم هر چه در جایش

·        پتک، آنجا، کلنگ آنجای، اینهم بیل

·        هوم، که چی؟

·        اینجا هم از اهرم

·        فیلک اینجا و سرند اینجا

·        چه نتیجه، هه

·        بیا

·        آخر که

·        نهم جای

·        خب، یعنی

·        طناب خط و

·        چه

·        زنبیل

·        اینهمه آلات رنج است، ای، پس اسباب راحت کو؟»  

·        گفت راوی:

·        «راست خواهی، راست می گفت آن پریشانبوم با ایشان

·        واندر آن شب نیز گویی گفت و گویی بود شان با هم

·        من شنیدستم چه می گفتند

·        همچو شب های دگر دشنامباران کرده هستی را

·        خسته و فرسوده می خفتند

·        در فضای خیمه، آن شب نیز

·        گفت و گویی بود و نجوایی

·        یادگار، ای، با تو ام، خوابی تو یا بیدار؟

·        من دگر تاب ام نماند، ای یار

·        چند مان بایست تنها در بیابان بود

·        نوشید این غبار آلود؟

·        چند مان بایست کرد این جاده را هموار؟»

ادامه دارد.

ویرایش از تارنمای دایرة المعارف روشنگری