سیری در شعری از هما وثوق (10)

ﺯﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺧﺴﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﻨﺪ

ویرایش و تحلیل از

ربابه نون 

ﻣﺎ ﺯﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻣﺮﺩ

·        هما وثوق با  مفاهیم فمینیسم بورژوائی «می اندیشد.»

·        مشخصه اصلی فمینیسم بورژوائی، جایگزین سازی جایگاه اجتماعی با جنسیت است.

·        هما به همین دلیل، مرتب از «زنان مرد» دم می زند.

1

ﻣﺎ ﺯﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻣﺮﺩ

ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻢ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ

·        هما وثوق منظور خود را از مفهوم «زنان مرد» در این بند شعر «توضیح» می دهد:

·        «زنان مرد»، زنانی اند که طرز «سیر کردن (؟)  شکم مردان شان» را آموخته اند.

·        این تعریف هما وثوق از این مفهوم نشاندهنده بی خبری او از تفکر مفهومی است:

·        زنی را که فکر و ذکر اصلی اش، تغذیه اوپتیمال (به نحو احسن) مرد است، با هر صفتی می توان تعریف کرد، به غیر از «زن مرد.»

·        سؤال اما این است که هما وثوق چگونه به این مفهوم مبهم و نامأنوس رسیده است؟

2

ﻣﺎ ﺯﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻣﺮﺩ

ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻢ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ

·        برای کشف منبع این مفهوم هما وثوق باید  سری به «گنجینه واژه های» نران زن ستیز ایران زد:

·        نران بی فرهنگ ایرانی، مردانی را که سهمی از کار کمرشکن همسر خود در خانه را تقبل می کنند، مثلا در آشپزی، ظرفشوئی، تغذیه و تربیت نوزادان و کودکان از همسرشان حمایت می کنند، ماهیتا با همین مفهوم هما وثوق، توصیف می کنند:

·        مثلا حسن نرگس

·        منظورشان وارونگی دیالک تیک زن و مرد است:

·        منظورشان این است که حسن، به قول هما وثوق، از «مردان زن» است.

·        حسن، زن نرگس و نرگس شوهر حسن است.

3

ﻣﺎ ﺯﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻣﺮﺩ

ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻢ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ

·        هما وثوق این مفهوم نرانه را بازتعریف می کند:

·        در قاموس فمینیسم هما وثوق، هر زنی که غذای باب میل همسرش را بپزد، جزو «زنان مرد» است.

·        این مفهوم هما وثوق به درد توضیح علمی دیالک تیک زن و مرد نمی خورد.

·        دیالک تیک زن و مرد باید بر اساس تجارب زنده زندگی بطور راسیونالیستی (با تکیه بر عقل اندیشنده) و رئالیستی (واقع بینانه) بررسی شود.

·        دیالک تیک زن و مرد یعنی همزیستی تضادمند دو انسان برابر و برابر حقوق   

·        دو انسانی که با هم خانواده ای را تشکیل می دهند که سلول اولیه هر جامعه است و برای بازتولید جامعه صرفنظر ناپذیر است.

·        این سلول اساسی جامعه بشری را نمی توان تحقیر و یا تخریب کرد.

·        با تحقیر و تخریب سلول اساسی جامعه، جامعه پیر و فرتوت می شود و دیر یا زود فرو می پاشد.

4

·        شاید یکی از دلایل تخریب دول مستقل در آسیا و افریقا و امریکای لاتین توسط امپریالیسم با حمایت فوندامنتالیسم، سوق دادن خیل عظیم جوانان و کودکان این جوامع به متروپول های سرمایه داری باشد.

·        تا از فروپاشی جوامع امپریالیستی در اثر فرار اکثریت سکنه آنها از تشکیل خانواده، تولید مثل و بازتولید جامعه جلوگیری کنند.

·        آغوش باز کشورهای امپریالیستی به روی پناهندگان خارجی به همین دلیل هم است.

·        امپریالیسم با هزینه ای ناچیز میلیون ها کودک و نوجوان و جوان را به جمعیت خویش می افزاید که نیروهای کار ارزشمندی محسوب می شوند.

5

ﻣﺎ ﺯﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻣﺮﺩ

ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻢ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ

·        در این نظر هما وثوق اما ـ بی اعتنا به اینکه خود هما می داند و یا نمی داند ـ انتقاد بجائی از زنان جامعه صورت می گیرد:

·        مطلق کردن تغذیه اوپتیمال همسر و بی اعتنائی به تغذیه فرزند.

·        ما فکر می کردیم که این فرم از کودک ستیزی، خاص خانواده های فقیر است.

·        اکنون معلوم می شود که در در خانواده های مرفه و مدرن هم کم و بیش بر همان لولا می چرخد.

·        مراجعه کنید به قصه واره های «پینوتیو در عقاب آباد» در تارنمای دایرة المعارف روشنگری  

6

ﻣﺎ ﺯﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻣﺮﺩ

ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﮑﻢ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﯿﺮ ﮐﻨﯿﻢ

ﮐﺴﯽ ﻧﮕﻔﺖ ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎﻥ ﻫﻢ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺍﺳﺖ.

·        معنی تحت اللفظی:

·        به ما یاد داده بودند که شکم همسرمان را به نحو احسن پر کنیم.

·        ولی یادمان نداده بودند که حوایج غریزی شان را هم برآورده سازیم تا دنبال زنان دیگر نگردند.

·        وقتی از پیروی هما وثوق از فمینیسم بورژوائی سخن می رود، به همین دلایل است:  

7

ﮐﺴﯽ ﻧﮕﻔﺖ ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎﻥ ﻫﻢ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺍﺳﺖ.

·        اولا گرسنه چشمی در انحصار نران نیست.

·        احتمالا در جامعه عقب مانده ایران، زنان، گرسنه چشم تر از نران اند.

·        تنها تفاوتی که زنان با نران در این زمینه دارند، این است که نران نمی توانند و یا نمی خواهند به خوبی و تردستی زنان، چشم چرانی خود را مخفی کنند.

·        اعضای زن و نر طبقه حاکمه لائیک که با هم به تماشای عکس ها و فیلم های سکسی می پردازند و در همان اثنا که نران جنده ها را سیر دل تماشا می کنند، زنان هم عیاش ها را به دارائی رؤیائی خویش می افزایند.

8

ﮐﺴﯽ ﻧﮕﻔﺖ ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎﻥ ﻫﻢ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺍﺳﺖ.

·        از هما چه پنهان که نه گرسنگی شکم انسان ها را می توان بطور قطعی از بین برد و نه گرسنه چشمی آنها را.

·        برای اینکه حوایج غریزی انسانی را فقط برای دم (لحظه)  می توان برطرف کرد و نه برای عمر.

·        به همین دلیل همه انسان ها ـ اعم از زن و یا نر ـ بلحاظ غریزی اشباع ناپذیر می مانند.

·        برای لگام زدن بر اسب سرکش غریزه، بشریت عقل اندیشنده را به مشقتی عظیم توسعه داده است.

·        عقل اگر تنومند باشد، هم چشم زن سیر می شود و هم چشم نر.

·        در غیر این صورت نه شکم کسی سیری پذیر است و نه زیر شکم کسی.

9

ﮐﺴﯽ ﻧﮕﻔﺖ ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎﻥ ﻫﻢ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺍﺳﺖ.

·        هما وثوق ـ بسان اکثریت قریب به اتفاق زنان کشور عه هورا ـ  بلحاظ صوری و فرمال، تحت تأثیر فروغ است.

·        ولی رئالیسم، صداقت و شهامت فروغ را ندارد.

·        چون تمامی اشعار فروغ در رد این سخن هما وثوق است.

·        شاید خود فروغ را بتوان یکی از زنانی قلمداد کرد که گرسنه چشم تر از نران بوده است.

·        فروغ ـ نران عینی و واقعی که سهل است ـ از پیراهن های نرانه و زنانه در بند رخت حتی نمی گذرد:

·        آن سان که رد شعر فروغ، پیراهن ها حشری و هار، به تن یکدیگر دست می کشند و حالی به حالی می شوند.

ادامه دارد.