زمان و مکان (3)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

روفسور دکتر هلموت میلکه

برگردان شین میم شین

2

مقولات زمان و مکان  در فلسفه دکارت

رنه دکارت (1596 ـ 1650)  

فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی

از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین

تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.

دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.

1

·        مقولات زمان و مکان در فیزیک دکارت از کیفیت برتری برخوردار اند.

2

·        دکارت مکان   و ماده را یکی می داند و انبساط را ـ به عنوان خاصیت اصلی مکان ـ  مطلق می کند.

3

·        دکارت مکان را به عنوان کوچکترین ذرات ماده تصور می کند و بدان نام ذره می دهد.

·        تصوری که یاد آور مفهوم اتر   رایج در قرن نوزدهم می تواند باشد.

4

·        زمان به نظر دکارت فرم وجودی تفکر است و خاصیت اصلی آن مدت   است.

5

·        در حالیکه دکارت برای انبساط به عنوان خاصیت عام همه اجسام (مکان   هم همینطور) وجود عینی قائل می شود، زمان را به عنوان فرم وجودی تفکر، غیرعینی (سوبژکتیو)  می پندارد.

3

مقولات زمان و مکان  در فلسفه نیوتون

اسحاق نیوتون (1642 ـ 1727)   

فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند دولتی

سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه

1

·        در نتیجه کشفیات نیوتون  تصور مکانیک کلاسیک از زمان و مکان  تعمیم می یابد و فرم نهائی خود را کسب می کند.

2

·        به نظر نیوتون اگرچه زمان و مکان وجود واقعی و عینی دارند، ولی حاوی ساختار مطلق اند.

3

·        بنظر نیوتون، زمان و مکان کاملا مستقل از ماده متحرک و مستقل از یکدیگر وجود دارند.

4

·        به نظر نیوتون، مکان، یعنی «شعور الهی»

·        مکان به ظرفی بیکران، تهی و همگون شباهت دارد، که در آن حوادث جهان اجسام رخ می دهند.  

5

·        مکان سه بعدی نیوتون فاقد خواص فیزیکی است.

6

·        مکان سه بعدی نیوتون حاوی مختصات هندسی است:

·        حاوی مختصات هندسه اقلیدسی است.

7

·        نیوتون مشخصه ماهوی زمان را در همگونی آن و در برگشت ناپذیری آن می داند.

ادامه دارد.