روشنگری (4)

پروفسور دکتر وینفرید شرودر  

پروفسور کارل هاینتس بارک

برگردان شین میم شین

2

توماس هوبس

 توماس هوبس (1588 ـ 1679)

ریاضی دان، دولتتئوریسین و فیلسوف انگلیسی

در

عصر جدید آغازین

کتاب معروف او «هیولا» نام دارد.

·        توماس هوبس در حین انقلاب انگلیس آموزش فرانسیس بیکن را تکامل می بخشد.

1

·        به قول کلاسیک های مارکسیسم، توماس هوبس «آموزش بیکن را سیستماتیزه (منظم) می کند، ولی به اثبات دقیقتر اصل اساسی او راجع به منشاء شناخت و ایده ها (یعنی جهان حسی) اقدام نمی کند.»

·        او اما در عین حال «پیشداوری های ته ئیستی ماتریالیسم فرانسیس بیکن را از بین می برد.»

·        (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد، 22، ص 294 )

2

·        توماس هوبس تفاوتگذاری فرانسیس بیکن میان روح حسی فانی و روح عقلی جاوید با منشاء الهی را دور می اندازد و خواهان طرد کامل فقه (تئولوژی) از فلسفه می شود.

3

·        بنظر توماس هوبس موضوع فلسفه از اجسامی تشکیل می یابد که تشکیل شان قابل فهم باشد و بطور عقلی قابل بازسازی باشند.

4

·        از این رو، توماس هوبس فلسفه را آموزش اجسام نیز می نامد.

5

·        توماس هوبس میان اجسام طبیعی و مصنوعی تفاوت قائل می شود:

·        بنظر او دولت که بوسیله قراردادها و موافقت نامه های انسانی تشکیل می شود، یک جسم مصنوعی است.

6

·        بر این مبنا ست که او فلسفه را به طبیعتفلسفه و دولتفلسفه (شهروندی)  تقسیم بندی می کند.

7

·        خطوط اصلی فلسفه هوبس به شرح زیرند:

الف

·        ماتریالیسم یونیورسال در آموزش اجسام

ب

·        آنتروپولوژی ناتورالیستی

ت

·        ایدئال دولتی خودمختاری مطلق.

·        مراجعه کنید به  ماتریالیسم، آنتروپولوژی، خود مختاری در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

8

·        هوبس با آثار زیرین خود که به مسائل مربوط به جامعه و دولت اختصاص دارند، مرحله نوینی را در توسعه تئوری حقوق طبیعی بنیانگذاری می کند:

الف

·        علل اولیه حقوق طبیعی و دولتی (1640)

ب

·        در باره شهروندان (1642)

ت

·        هیولا (1681)

9

·        خودویژگی دولتتئوری هوبس در این نظر است که غریزه حفظ نفس هر فرد در وضع طبیعی، جنگ همه علیه همه  را ایجاب می کند و تنها از طریق برقراری نظام اجتماعی ئی که در آن دولت نماینده خواست های همه مردم باشد و قدرت مافوق همه را داشته باشد، می تواند وضع حقوقی و صلح آمیز  برقرار شود.

·        (دولت در قاموس هوبس، وسیله گذار از وضع طبیعی به وضع حقوقی است.

·        وسیله ی گذار از جنگل  به جامعه است.

·        وسیله گذار از جهنم جنگ همه بر ضد همه به همبود صلح آمیز است. مترجم)  

10

·        در جامعه تئوری و دولتتئوری هوبس نه تنها شهروندان بمثابه بنیانگذار جامعه و دولت برجسته می شوند و فونکسیون دولت بطور راسیونال (عقلائی) تعیین می شود، بلکه علاوه بر آن، همزمان دولتتئوری تئولوژیکی دور انداخته می شود.

ادامه دارد.