دئیسم (4)

 پروفسور دکتر مارتین فونتیوس

برگردان شین میم شین

مشخصه سوم دئیسم

ایده مسیحیت آغازین و شناخت تاریخی

1

·        حسگرائی (سنسوئالیسم) و ایده مذهب طبیعی یونیورسال (عام)  هر چه کمتر برای تأثیرگذاری مشترک تعیین شده باشند، شناخت تاریخی و مذهب طبیعی غیرتاریخی به همان اندازه کمتر می توانند با هم دمساز شوند.

2

 هربرت فون چربری (1583 ـ 1648)

سرباز، دیپلمات، تاریخدان، شاعر و مذهبفیلسوف بریتانیائی

·        اما علیرغم این حقیقت امر، حسگرائی (سنسوئالیسم)  و ایده مذهب طبیعی یونیورسال (عام) در دئیسم به وحدت می رسند و به سبب همین مشخصه دوگانه، میان دئیسم آغازین (هربرت فون چربری) و دئیسم واپسین (هیوم، هردر) تفاوت ماهوی وجود دارد.

3

·        ضمنا دئیسم با یکسان شمردن مذهب طبیعی و مسیحیت آغازین به کشفی نایل می آید که مجموعه پژوهش های بعدی بر آن استوار می شوند:

الف

·        مسیحیت را تنها زمانی می توان بمثابه مذهب طبیعی تلقی کرد که از قید و بند کلیسائی ـ تاریخی اش آزاد شود.

·        (کلیسا زدایی و تاریخیت زدائی مسیحیت)  

ب

·        پیش شرط این آزادی از قید و بند کلیسائی ـ تاریخی عبارت است از برسمیت شناختن کلیسا و مسیحیت بمثابه دو ضد.

4

·        و این شناخت تدارک دیده شده در انتقاد رفرماسیون از کاتولیسیسم و در انتقاد دسنت ها، سوسینیان ها و آرمینیانیست ها از پروتستانتیسم را دئیست ها (البته اغلب با وسایل نامناسب) بطور سیستماتیک به کمال رسانده بودند.

5

·        جدا کردن حساب همبود های (اجتماعات)  مسیحی آغازین از حساب کلیسا در مورد مفهوم توسعه مسیحیت نیز اعتبار کسب می کند و پژوهش فشرده تاریخ مسیحیت آغازین را الزامی می سازد.

6

·        همزمان، با مفهوم مسیحیت آغازین، امکان آن پدید می آید که ایده بطور حقوقی ـ طبیعی تعیین شده از ماهیت مسیحیت بر ضد مسیحیت مشخص در تاریخ و در عصر حاضر بکار برده شود و بدین طریق، آموزش کلیسائی را از درون متلاشی سازد.

7

·        دئیسم تأثیرگذاری خود را در قرن هجدهم میلادی ـ قبل از همه ـ مدیون این سلاح بوده است.

ادامه دارد.