پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان شین میم شین
فصل هشتم
بخش سوم
کاپیتالیسم به مثابه نقطه پایانی تاریخ بشریت
هربرت اسپنسر
پیشکش
به
فصل هشتم
علوم اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان شین میم شین
فصل هشتم
بخش سوم
کاپیتالیسم به مثابه نقطه پایانی تاریخ بشریت
هربرت اسپنسر
پیشکش
به
آصف
رزم دیده
(۱۳۱۷ـ ۱۳۶۷)
در اردبیل به دنیا آمد.
در اوین به دار آویخته شد.
(۱۳۱۷ـ ۱۳۶۷)
در اردبیل به دنیا آمد.
در اوین به دار آویخته شد.
هربرت اسپنسر (1820 ـ 1903)
از فلاسفه بورژوائی واپسین
جامعه شناس انگلیسی
مؤسس تئوری اوولوسیون
از پیشقراولان سوسیال ـ داروینیسم
از فلاسفه بورژوائی واپسین
جامعه شناس انگلیسی
مؤسس تئوری اوولوسیون
از پیشقراولان سوسیال ـ داروینیسم
16
·
به همین دلیل راجع به «بیوه ها،
یتیم ها، بیمارها و فقرا» نظرات زیر را از
اسپنسر می شنویم و می خوانیم که از قرابت او به جامعه «صنعتگران»، یعنی سرمایه
داران سودجو و استثمارگر و فاشیسم حکایت دارند:
الف
·
اگر «بیوه ها، یتیم ها، بیمارها و
فقرا» قادر به زندگی باشند، زندگی کنند و زنده ماندن آنها خوب است.
ب
·
اگر «بیوه ها، یتیم ها، بیمارها و
فقرا» به درد زندگی نخورند، پس بمیرند و چه بهتر از این که باید بمیرند.»
·
(اسپنسر،
«استاتیک اجتماعی»، ص 339)
17
·
واقعیت این است که اسپنسر، مدافع
سرسخت و گاهی البته بسیار سطحی «جمهوری بورژوائی» انگلیس بوده است.
18
·
اسپنسر با طرح اوولوسیونیستی ـ
ارگانیسیستی تاریخ و جامعه خود دو هدف زیر را داشته است:
الف
·
اسپنسر از سوئی با طرح
اوولوسیونیستی ـ ارگانیسیستی تاریخ و جامعه خود می کوشد تا کرد و کار های زیر را به مثابه کیفیت های
جبری ـ طبیعی (یعنی مبتنی بر جبر طبیعت) سعادت صنعتگران (بورژوازی) جا بزند:
1
·
قبضه قدرت توسط سرمایه را
2
·
انباشت سرمایه توسط بورژوازی را
3
·
تمرکز سرمایه توسط بورژوازی
را
4
·
چنگ اندازی بورژوازی به سیاست
را
5
·
چنگ اندازی بورژوازی به دولت
را
6
·
کلنیالیسم (استعمار) متجاوز و
مهاجم بورژوازی را
7
·
او ضمنا می کوشد تا جنگ افروزی های غیر قابل اختفای بورژوازی را
به مثابه عوامل تطهیر جامعه (سوسیوفاگ)، حوادث بی اهمیت جنبی، بقایای مرحله نظامی
جا بزند.
ب
·
اسپنسر از سوی دیگر با طرح
اوولوسیونیستی ـ ارگانیسیستی تاریخ و جامعه خود می کوشد، پلاتفرمی برای حمله بر ضد
کسانی تشکیل دهد که بسان مارتین ایدن ـ قهرمان رمان جک لندن ـ برای شعار اسپنسر مبنی بر این که «قانون بالاتر
از همه چیز است»، تره خرد نمی کنند و خواهان انقلاب اجتماعی اند.
·
(جک
لندن، «مارتین ایدن»، 1980، چاپ چهارم، ص 92)
19
·
تعجبی ندارد که اسپنسر با فعالیت
های تبلیغی و ترویجی خود موفق بوده است:
الف
·
اینجا صحبت از موفقیت او فقط در
حوزه جامعه شناسی معاصر نیست که در این زمینه پارسون اعلام می دارد که «اسپنسر
مرده است.»
·
(پارسون،
«ساختار عمل اجتماعی»، 1937، ص 3)
ب
·
اینجا صحبت از موفقیت اسپنسر در
زمینه تئوری ـ پاره هایش راجع به «تمییز»، «فونکسیونالیزاسیون» و «اوولوسیون» به
مثابه پیشمراحل ساختاری ـ فونکسیونالیستی نیز که تئوری اوولوسیون را مورد تقدیس
قرار می دهند، نیست.
ت
·
اینجا صحبت بر سر این است که
استدلالات اسپنسر، امروزه کماکان در تئوری سازی هایی که مقوله مناسب با منافع طبقه حاکمه، بلحاظ فرم اجتماعی، انتزاعی و اغلب
به طرز مخترعانه فرمولبندی شده ی «جامعه» به صورت مدل طبیعی ـ تکنیکی بلحاظ ایده
ئولوژیکی مفید کپیه برداری می شوند.
20
·
موفقیت اسپنسر در زمان حیاتش نیز
چشمگیر بوده است:
الف
·
از سال 1860 تا 1903 تقریبا 400
هزار جلد از آثار او در انگلستان و امریکا به فروش رفت.
·
(دارندورف،
«روشنگری عملی»، 1968، ص 189)
ب
·
ورود اسپنسر به ایالات متحده
امریکا «خصلت تقریبا ظفرمندانه» (مثل خصلت ورود سردار ظفرمند برگشته از جنگی.
مترجم) داشته است.
·
(کون،
«پوزیتیویسم در جامعه شناسی»، ص 139)
ت
·
اسپنسر با «اصول» و طرح های خود
برای قلب دردمند بورژوازی انگلیس و امریکا
درمان می سازد:
1
·
چون اسپنسر به بتون بندی (تحکیم)
ایده ئولوژیکی مواضع بورژوازی در قدرت می پردازد.
2
·
چون اسپنسر از منافع بورژوازی در
مقابل مطالبات پرولتاریا در زمینه ساعات کار، شرایط کار و میزان دستمزد به دفاع
تعیین کننده می پردازد.
·
مطالباتی که برای بورژوازی حیاتی ـ
مماتی اند.
پایان
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر