۱۳۹۴ شهریور ۷, شنبه

دئونتیک (منطق هنجاری) (1)

پروفسور گرهارد بارش
برگردان شین میم شین
  
·        دئونتیک (منطق هنجاری)
·        معنی تحت اللفظی دئونتیک، الزام، تکلیف و غیره است.

1
·        دئونتیک نحوه معینی از پردازش و اشتغال علمی به مسائل مربوط به تکالیف، هنجارها (بویژه هنجارهای اخلاقی)، فرامین، فراخوان ها و امثالهم است.


2
 جرمی بنتهام (1748 ـ 1832)   
فیلسوف، حقوقدان و مصلح اجتماعی انگلیس
از پیش اندیشان فمینیسم، آزادی بیان، حقوق جانوران،
حقوق همجنسگرایان، مخالفت با اعدام

·        مفهوم «دئونتولوژی» در آثار جرمی بنتهام، بمثابه مشخصه ای برای آموزش تکلیف فلسفی که رنگ سودمندی گرایانه (ئونلیتاریستی)  داشت، رواج زیادی پیدا نکرد.

3
·        «دئونتیک» حاوی معنی بمراتب محدودتری است.

4
·        مفهوم «دئونتیک» در دهه های اخیر بمثابه گفتمانی برای بررسی مسائل منطقی و کلا ساختاری فرم های فکری و سیستم های هنجاری و امری (بویژه سیستم ها و فرم های فکری اخلاقی ـ هنجاری و اخلاقی ـ امری) توسعه یافته است.   

5
·        دئونتیک را می توان بمثابه رشته پژوهشی تلقی کرد که در حال توسعه است و هنوز نمی توان آن را بمثابه رشته علمی کامل با موضوع نسبتا روشن و معین و با سیستم بسته ای از براهین و اسالیب (متد ها) درنظر گرفت و تعریف کرد.

6
·        در رابطه با ماهیت، هدف و امکانات دئونتیک میان نمایندگان آن اختلاف نظر (گاهی شدیدی) وجود دارد.
·        هنوز هیچکدام از نظرات بیشمار مربوط به اثبات دئونتیک، مقبولیت عمومی کسب نکرده اند.

7
·        مسئله مطروحه از سوی یورگنسون مبنی بر این که آیا منطق هنجارها و یا فرامین بطور کلی می تواند وجود داشته باشد و یا اینکه باید با استفاده خاص از منطق مدرن معمول این وظیفه را به انجام رساند، حاکی از این وضع و حال است.

8
·        اما با این حال تأملات دئونتیکی موجب پیدایش سلسله نظرات مهمی در باره ساختارمنطقی سیستم های هنجاری شده و به روشن کردن برخی از مسائل مربوط به ماهیت هنجارهای اخلاقی و روابط موجود میان آنها و دیگر پدیده های مربوط به شعور (روح) کمک کرده است.

9
·        برای روشن تر شدن مطلب بهتر است به مسائل اصلی اشاره کنیم که آثار دئونتیکی قصد حل شان را در سر دارند.
·        از آن جمله اند:

الف
·        مشخصات خود ویژه ی هنجارها و فرامین بمثابه فرم های فکری خاص، بلحاظ منطقی کدامند که باعث تمایز آنها از احکام می شوند؟

·        مراجعه کنید به  هنجار (نرم)، حکم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب
·        روابط مطقی میان هنجارها و جهان واقعی و یا میان هنجارها و اعمال انسانی کدامند و چگونه می توان (همانسان که حقیقت ـ ارزش احکام تعیین می شود) به ارزیابی آنها پرداخت؟

·        مراجعه کنید به حقیقتارزش در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ت
·        رابطه احکام و هنجارها (و یا فرامین) نسبت به هم بلحاظ منطقی از چه قرار است؟

پ
·        رابطه هنجارها و فرامین بمثابه مضامین معنوی نسبت به مسایل تبیین زبانی ممکنه از چه قرار است و آیا نظم و ترتیب روشن برای معانی و علائم وجود دارد؟

ث
·        چگونه می توان وجود و یا فقدان تناقض میان هنجارهای هر سیستم هنجاری (مثلا هنجارهای اخلاق سوسیالیستی) را ارزیابی کرد؟

ج
·        برای درک ساختار منطقی هنجارها و سیستم های هنجاری از کدام یک از روش های منطقی رایج می توان استفاده کرد و یا باید آنها را تغییر داد و یا روش های منطقی دیگری باید برای این کار اختراع کرد؟

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر