استالینیسم (47)

پروفسور دکتر ورنر هوفمن

برگردان میم حجری

فصل چهارم

فنومنولوژی استالینیسم شوروی

بخش دوم

رابطه استالینیسم با تئوری مارکسیستی

VII

استالینیسم و بیگانگی

·        آموزش مارکس در باره انسان بیگانه گشته یکی از ژرفترین نظراتی است که به جامعه شناسی هدیه شده است.

1

·        در جامعه تجاری توسعه یافته، میان انسان ها رابطه مبتنی بر «فتیشیسم کالا» (پرستش کالا بمثابه بت) حاکم  می شود.

2

·        رابطه مبتنی بر «فتیشیسم کالا»، رابطه ای است که از چیزوارگی روابط انسانی حکایت می کند.

3

·        رابطه مبتنی بر «فتیشیسم کالا» نه فقط در داد و ستد اقتصادی میان اعضای جامعه، بلکه در کلیه مظاهر زندگی آنها حاکم می شود.

4

·        با در نظر گرفتن یکدیگر بمثابه صاحبان کالا، میان انسان ها نوعی «رابطه مبتنی بر بیگانگی متقابل» پدید می آید:

·        «اکنون، اشخاص برای یکدیگر فقط بمثابه نمایندگان کالا وجود پیدا می کنند.»

·        (مارکس، «سرمایه»، ص 99)

5

·        «روابط اجتماعی برای انسان ها در کارهای شخصی شان، نه بمثابه مناسبات اجتماعی بلاواسطه اشخاص در خود کار، بلکه بر عکس، بمثابه مناسبات شیئی اشخاص، بمثابه مناسبات اجتماعی اشیاء جلوه گر می شوند.»

·        (مارکس، «سرمایه»، ص 87)

6

·        «حرکت اجتماعی خود انسان ها برای شان فرم حرکت اشیاء کسب می کند.

·        اشیائی که انسان ها را تحت کنترل خود دارند، به جای اینکه انسان ها آنها را تحت کنترل خویش داشته باشند.»

·        (مارکس، «سرمایه»، ص 89)

  

7

·        این پدیده از اهمیت بزرگی برخوردار است و نکات فوق الذکر همیشه بدان منتهی می شوند.

8

·        رابطه بیگانگی در جامعه پرولتری نیز در آغاز به تأثیربخشی خود ادامه می دهد.

9

·        این از یادگارهائی (خال هائی) است که نظام نوین از نظام کهنه بطرق زیر به میراث می برد:

الف

·        از طریق فرم کالائی فراورده ها.

ب

·        از طریق کار به ازای دستمزد.

ت

·        از طریق «اصل علاقه مندی مادی» و «اهرم اقتصادی» سود شخصی.  

پ

·        از طریق نظام حقوقی منطبق با آن.

ث

·        از طریق جبریت دستگاه دولتی.

ج

·        از طریق «بوروکراسی» بمثابه فرم کار بیگانه شده.

10

·        این رابطه ی بیگانه شده، که نخست در فرم های داد و ستد میان انسانی عرض اندام می کند، ظاهرا تنها به میزان عقب نشینی این فرم ها از بین می رود.

11

·        اکنون، استالینیسم بمثابه تشدید افراطی فرم های این رابطه بیگانگی نمودار می گردد.

12

·        دلایل بروز استالینیسم بمثابه تشدید افراطی فرم های این رابطه بیگانگی از قرار زیرند:

دلیل اول

·        اضطرار اقتصادی پایدار، غریزه ثروت اندوزی را و تفکر تجاری مستور را برای مدت مدیدی بیدار نگه می دارد.

دلیل دوم

·        تشکیل برنامه ریزی یک نظام اجتماعی نوین از رتبه ها و مقامات جدید، تمایل فردی به «بالا» را و حس مافوق حرفه و شغل به پست و مقام را و شرایط اجتماعی «ترقی» را تحکیم می کند.

دلیل سوم  

·        علاوه بر دلایل فوق الذکر و  قبل از همه، به این دلیل است که دولت بمثابه قدرت مطلقه ی قدر قدرت «غیر قابل تخمین» و بی حساب و کتاب در کلیه عرصه های حیات اجتماعی نفوذ می کند.

ادامه دارد.