دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (244)

پروفسور دکتر هانس یورگ سندکولر

فصل هفتم

ماتریالیسم 

برگردان شین میم شین

 بخش چهارم

دیالک تیک ماتریالیسم و ایده آلیسم

در فلسفه کلاسیک بورژوایی ٱلمان

ادامه

  

19

·        استدلال ماتریالیستی مبنی بر اینکه «انقلاب پدیده ای طبیعی است که ما از قوانین واقعی آن بندرت خبر داریم و آن را نمی توان با توسل به قواعد عقلی به بند کشید»، بلکه بر عکس، باید «سیر آزاد خود را داشته باشد»، به معنی تبلیغ انتظار منفعل نبوده است.

20

·        این نظر بر ضد روشنفکریت ایدئالیست آلمانی بوده که در آغاز، طرفدار انقلاب بودند، ولی از سال ۱۷۹۳ به بعد به بهانه تبعیت از عقل، از انقلاب روی بر گرداندند و به نشخوار  جفنگ «ترور توده های زحمتکش» (سانکولوت ها) پرداختند و بزعم خود هشدار دادند.

21

 گئورگ فورستر (1754 ـ 1794) 

انقلابی، جهانگرد، طبیعت پژوه، فیلسوف و جمهوری خواه ژاکوبونیست آلمانی

از همراهان جیمز کوک

در عصر روشنگری

مؤلف آثار متعدد

·        پروفیل نظری ماتریالیسم گئورگ فورستر، محتوای فراتر رونده از حد ماتریالیسم قرن ۱۷ واپسین و اوایل قرن ۱۸ را امکان پذیر می سازد:

·        نقد متافیزیک ایدئالیسم ماورای تجربی، «چرخش کوپرنیکی کانت» و دعاوی آنها بر ضد امپیریسم هیوم، مبنی بر اینکه شناخت از کیفیات اشیاء تصویربرداری نمی کند، بلکه برای طبیعت قانون تعیین می کند.

·        این ایدئالیسم با به چالش کشیدن دگم های رئالیستی مبتذل به شرط پیشرفت شناخت ماتریالیستی بدل می شود.

22

·        گئورگ فورستر به دیله ما پی می برد:

·        «اگر ما از چیزهای فکری شروع به حرکت کنیم، از درک ماده عاجز خواهیم ماند.

·        اگر از ماده به مثابه چیزی واقعی شروع به حرکت کنیم، آنگاه از درک چیزهای غیر مادی عاجز خواهیم ماند.

·        درک دو جهان مادی و فکری هم آسان نیست.»

·        (فورستر، «آثار ۴ جلدی»، جلد ۴، ص ۵۵۲)

·        (دیله ما به شرایطی اطلاق می شود که کسی مجبور به قبول یکی از دو چیز نامقبول باشد. مترجم) 

23

·        فورستر به بهانه تأملات منتشره از کانت راجع به نژاد بشری (۱۷۸۵ ـ ۱۷۸۶) و راجع به منشاء نوع بشر، بر ضد «پارادوکسیسم تردید آمیز»، موضع می گیرد.

·        «پارادوکسیسم تردید آمیز در زمینه مدل سازی از طبیعت در پرتو تمایزات منطقی، مختص حرفه فلاسفه است.»

·        (همانجا، ص ۴۱۲)

24

·        گئورگ فورستر بر ضد فرضیه کانت مبنی بر اینکه «مکان و زمان نه در تصور صرف ما، بلکه در خود چیزها هستند»، دست به استدلال می زند.

·        (همانجا، ص ۶۳۲)

25

·        گئورگ فورستر اما بلحاظ معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت) علیه کانت حرفی نمی زند.

26

·        ماتریالیست ها در آن زمان هنوز به اهمیت و معنی مسئله گذاری های ماورای تجربی وقوف روشن ندارند.

·        فورستر به همین دلیل به  حد و مرزهای علمی ـ تجربی رئالیسم می چسبد.

27

·        اما از راه حل و یا پاسخ ماتریالیستی در هر صورت پرده برمی افتد که بعدها در روند نفی همزمان هم ماتریالیسم ماقبل دیالک تیکی و هم ایدئالیسم دیالک تیکی صورت خواهد گرفت.

ادامه دارد.