سیری در جهان بینی جلال آل احمد (2)

تحلیلی از شین میم شین

  

طرح یک بیماری

غرب زدگی می گویم،

همچون وبا زدگی

و اگر به مذاق خوشایند نیست، بگوییم

همچون گرما زدگی و یا سرمازدگی

اما نه

دست کم چیزی است در حدود سن زدگی

دیده اید که گندم را چطور می پوساند؟

از درون.

پوسته سالم بر جا ست، اما فقط پوست است.

عین همان پوستی که از پروانه ای بر درختی مانده.

·        غرب زدگی از دید جلال آل احمد، مرضی است، مرضی است از جنس وبا، سرما خوردگی،گرما زدگی و یا سن زدگی.

1

·        قاعدتا هر معلولی، علتی دارد.

·        مثلا هر مرضی به عنوان معلول، میکروبی به عنوان علت دارد.

·        سؤال اکنون این است که حامل مرض غرب زدگی چیست و یا کیست؟

2

·        آفت سن زدگی بواسطه حشره سن صورت می گیرد.

·        حشره سن ـ قبل از همه ـ با مکیدن شیره سلولی گیاه باعث پژمردگی آن می ‌گردد.

·        در مرحله بعدی، پوره‌ها پس از خروج از تخم، روی خوشه‌ ها می‌ روند و دانه‌ ها را نیش می زنند و از محتوای دانه تغذیه می ‌کنند و سبب کوچک شدن دانه می ‌شوند.

·        علت غربزدگی از دید جلال، چیست و یا کیست؟

3

·        بزعم جلال آل احمد، غرب زدگی بسان سن زدگی، جامعه غرب زده را از درون می خورد.

·        نتیجه ی ابتلاء به این مرض کذائی، توخالی گشتن جامعه است:

·        به قول جلال از جامعه غرب زده، پوسته ای می ماند و بس.

·        پوستی که از پروانه ای بر درختی و یا از ماری در کویری می ماند.

·        پوست بی مغز.

·        پوست توخالی.

4

·        یکی از شعبده بازی های رایج در تحریف حقایق امور، «توضیح» استه تیکی چیزها، پدیده ها، سیستم ها و روندهای هستی است.

·        این شیوه «توضیح» جلال آل احمد، نمونه بارزی از آن شیوه باشد.

·        جامعه به سنبل گندمی تشبیه می شود که حشره ای به نام سن،  شیره آن را می مکد و پوسته به درد نخوری از آن باقی می ماند.

·        اکنون باید خواننده این اثر آل احمد از عالم طبیعت به جامعه برگردد و دربدر به دنبال معادل اجتماعی حشره سن بگردد.

5

به هر صورت، سخن از یک بیماری است.

عارضه ای از بیرون آمده و در محیطی آماده برای بیماری، رشد کرده.

·        بزعم جلال غرب زدگی عارضه ای است که از خارج آمده است.

·        عارضه به چه معنی است؟

·        عارضه به چیزی اطلاق می شود که وقوع آن غیر منتظره باشد.

·        عارضه به اتفاقی،  حادثه ای، آفتی، بلائی اطلاق می شود.

·        غرب زدگی مرضی است که بطور ناگهانی از خارج آمده و در جامعه ما محیط مستعدی برای رشد خود یافته و اندام جامعه را تسخیر کرده است.

6

عارضه ای از بیرون آمده و در محیطی آماده برای بیماری، رشد کرده.

·        جلال میکروب و یا علت مرض غرب زدگی را مسکوت می گذارد.

·        در حالیکه هیچ مرضی بدون علتی اشاعه نمی یابد.

·        هر مرضی میکروبی دارد.

·        ضمنا به چه دلیل جامعه ما «محیطی آماده برای رشد مرض غرب زدگی بوده است؟»

·        شاید جلال به این پرسش ها بعدها پاسخ دهد.

7

مشخصات این درد را بجوییم و علت یا علل هایش را

و اگر دست داد، راه علاجش را.

«علل ها»؟

علل خودش جمع علت است و کسی که حتی اکابر خوانده باشد از این مسئله با خبر است.

·        این حکم جلال بدان معنی است، که خود او علت و یا علل مرض موسوم به غرب زدگی را نمی داند و می خواهد که بجوید تا بتواند درد غرب زدگی را درمان کند.

·        اکنون خواننده از خود می پرسد:

·        کسی که علت دردی را نمی داند، از کجا به منشاء درد پی برده است؟

·        پیش شرط تعیین منشاء درد غرب زدگی، شناخت پیشاپیش علت و یا علل آن درد و مرض و عارضه است.

·        میکروب بیماری سل به عنوان مثال می تواند از طریق تنفس بیماری از خارج خانه به سکنه خانه منتقل شود.

·        یعنی با تنفس هوای حاوی میکروب سل دیگران هم می توانند مسلول شوند.

·        علت بیماری سل، میکروب آن است.

·        منطقی و تجربی این است که میکروب سل منتقل شود و نه خود مرض سل.

8

·        این حکم باید در مورد مرض کذائی غرب زدگی هم صدق کند.

·        جلال اما هنوز به علت و یا «میکروب» مرض غرب زدگی واقف نیست.

·        این اما مانع آن نمی شود که او اولا جامعه ایران را مساعد برای رشد آن قلمداد کند و ضمنا از انتقال مرض یاد شده از بیرون خبر دهد.

·        شهر هرت به همین می گویند.

·        از زعمای قوم حتی احدی نبوده که از جلال آل احمد بپرسد که دلیلی هم برای دعاوی خود دارد و یا یاوه تحویل خلایق خر می دهد.

9

این غرب زدگی دو سر دارد:

یکی غرب و دیگر ما که غرب زده ایم.

·        کسی که هنوز «علت و علل های» غرب زدگی را نمی داند، بی خیال کشف آن، شروع به رجز خوانی می کند:

·        غرب زدگی مرضی دو قطبی است:

·        که قطب اول آن را غرب تشکیل می دهد و قطب دوم آن را ما تشکیل می دهیم.

·        خواه جلال متوجه باشد و خواه نباشد، غرب بدین طریق و ترفند به چیزی از جنس حشره سن بدل می شود.

·        همان طور که حشره سن موجد و مسبب و علت سن زدگی است، به همان سان هم غرب موجد و مسبب و علت غرب زدگی است.

·        اکنون پاسخ پرسش خود را بی اعتنا به جلال پیدا می کنیم:

·        غرب باعث غرب زدگی ما شده است.

·        حالا گامی به پس برمی داریم:

10

باکتری های مرض سل

مشخصات این درد را بجوییم و علت یا علل هایش را

و اگر دست داد، راه علاجش را.

·        اگر علت غرب زدگی ما، غرب است، پس جستجوی «علت و علل های» درد غرب زدگی برای چیست؟

·        این بدان می ماند که میکروب مرض سل را زیر میکروسکوپ تشخیص دهیم و ضمنا به دنبال آن بگردیم.

·        منطقی عملا این است که پس از تشخیص علت مرض غرب زدگی،  غرب را نفی کنیم و یا حداقل با آن علت قطع رابطه کنیم.

·        درد غرب زدگی درمانی بهتر از نابودسازی غرب و یا حداقل قطع رابطه با غرب ندارد.

11

·        طنز تاریخ هم درست همین جا ست.

·        غرب زدگی جلال جزو کتاب های بالینی روح الله خمینی بوده است.

·        مراجعه کنید به   دیدار جلال با خمینی در عراق. 

·        علامه ای به نام صادق زیباکلام غرب زدگی جلال را منشور می نامد:

جلال در سال ۱۳۴۰ منشور «غرب زدگى» را بیرون داد.

من تعمداً نمى گویم کتاب، مقاله، یا رساله، بلکه مى گویم «منشور»

چرا که منشور تعریف خاص خودش را دارد.

«منشور» یعنى نوعى اعلام مواضع،

نوعى اظهار و بیان یک عقیده، آرمان یا جهان بینى،

نوعى تبیین و تفسیر ویژه از آنچه که نویسنده یا نویسندگان به آن اعتقاد دارند

منشور در حقیقت پاسخ به یک مشکل یا مسأله نیست، بلکه منشور به تعبیرى بیان مسأله اى و در عین حال پاسخ و چاره جویى نیز مى باشد.

(غرب ستیزى و غرب زدگى،

چگونگى تولد كتاب غربزدگىِ جلال آل احمد

دكتر صادق زيباكلام

روزنامه ايران - 18 شهريور 1386)

  

·        طنز تاریخ اینجا ست که جمهوری اسلامی نه تنها با غرب قطع رابطه نمی کند و نمی تواند بکند، بلکه برای حفظ و تحکیم رابطه حسنه با غرب، سران حزب توده را در پیشگاه غرب شقه شقه می کند.

·        سرکوب خونین حزب توده به فرمان خمینی نه به دلیل کمترین اقدامی از سوی حزب توده بر ضد جمهوری اسلامی، بلکه نوعی خوش خدمتی به غرب و اثبات عملی وابستگی و  دلبستگی به غرب بوده است.

·        به قول حریفی وفای به عهد با غرب بوده است.

ادامه دارد.