دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (61)

فصل پنجم

 ایدئالیسم

پروفسور دکتر اندراس گدو

برگردان شین میم شین

بخش اول

سرپوش نهادن بر اهمیت تضاد ماتریالیسم و ایدئالیسم

یکسان جا زدن فلسفه با ایدئالیسم

 ادامه

31

 جیووانی جنتیله (1875 ـ 1944)

فیلسوف ایتالیائی

سیاستمدار، مدیر فرهنگ

نماینده نئوایدئالیسم

از روشنفکران معروف و محبوب فاشیسم

·        چندین دهه قبل، جیووانی جنتیله  این عقیده را در فرمی افراطی بر زبان رانده است:

·        «حیات انسانی زندگی روحی است.

·        زندگی روحی اما به معنی تفکر است.

·        و تفکر فلسفه است و فلسفه ایدئالیسم است.

·        و ایدئالیسم باید ایدئالیسم اکتوئل باشد.»

·        (جنتیله، «مذهب»، ص 339، 1965)

·        (اکتوئل، به چیزی اطلاق می شود که برای حال حاضر مفید و مهم باشد و لاغیر. مترجم)  

32

 بنه دتو کروسه (کروتسه) (1866 ـ 1952)

فیلسوف ایدئالیست، هومانیست، مورخ، سیاستمدار، مورخ هنری ایتالیائی

مؤلف آثار متعدد

·        اگرچه اینجا خودویژگی فلسفه جنتیله و کروسه آشکار می گردد، ولی یکسان جا زدن فلسفه با ایدئالیسم در فلسفه بورژوائی واپسین بکرات تصریح می شود.

·        بدین طریق از موتیف مستور در فلسفه بورژوائی واپسین پرده برداشته می شود.

33

·        اعلام و پیشگوئی سقوط و زوال و مرگ ایدئالیسم در فلسفه معاصر انگلیس (آنجا که طرفداری از ایدئالیسم از دوره رواج نئوهگلیانیسم و چه بسا به مثابه احیای مستور فلسفه اسقف برکلی به مزاح مطرح می شد)، بیشتر و برجسته تر از فلسفه بورژوائی واپسین آلمان و ایتالیا صورت می گیرد.  

34

·        ایدئالیسم در فلسفه بورژوائی واپسین آلمان، ایتالیا و فرانسه حاوی سنن مستحکم و روشنی است و مثل همیشه مواضع جدی چشمگیر دارد.

35

·        سرپوش نهادن بر تضاد ماتریالیسم و ایدئالیسم و ماستمالی کردن آن در فلسفه بورژوائی واپسین گرایش بین المللی عام و معتبری است.

·         (مراجعه کنید به  کارولینی و ماتیو، «ایدئالیسم» در دایرة المعارف فلسفی، جلد 3، ص 701، 1968)

·        این گرایش از خودویژگی فلسفه بورژوائی واپسین نشئت می گیرد و حتما نباید بر نیت سوبژکتیف فلاسفه منفرد مبتنی باشد.

·        این نکته چه بسا به عنوان دلیل مستقیم بر علیه اهمیت مسئله ماتریالیسم و ایدئالیسم به خدمت گرفته می شود.

36

·        فلایشمن می نویسد:

·        «وقتی کسی می اندیشد، ایدئالیست است.

·        وقتی کسی عمل می کند، ماتریالیست است.»

37

 اندره فون مورالت (1931)

فیلسوف سوئیسی

متخصص فنومنولوژی هاسرل

·        مهمترین فرم های فلسفه معاصر حول موضوع واحدی می چرخند:

·        اندره فون مورالت می نویسد:

·        «ایده در شدن واقعی تشکیل می یابد، واقعیت می یابد، شکوفا می شود و معلوم و آشکار می شود.

·        شدن واقعی ئی که ایده را پیشاپیش مثال وارگی و پارادیم وارگی می بخشد و بطور تله ئولوژیکی تعیین می کند.»

·        (اندره فون مورالت، «یکپارچگی فلسفه معاصر»، در مطالعه کانت، ص 11، 1965)

·        (تله ئولوژی به تعالیم ایدئالیستی اطلاق می شود که نمودهای انطباق، هدفخوانی و آماجگرائی سیستم های آلی را بطرز آنتروپومورفی (انسان واره) جامه عرفان می پوشاند.

·        به هدفگذاری معنوی از قبل مقدر برای چیزها، روندها، سیستم ها و غیره جهان مادی اعتقاد دارد و لذا ساختار و توسعه  واقعیت را نه بطور علی (با تکیه بر دیالک تیک علت و معلول)، بلکه بطور غائی، بمثابه نتیجه مشیت مثلا خدا و یا ایده هدفگذار غیرمادی می داند.

·        تله ئولوژی بطور اوبژکتیف (عینی) توجیه کننده جهان بینی مذهبی است. مترجم)  

38

·        تفاوت میان فلسفه کلاسیک بورژوائی و فلسفه بورژوائی واپسین و قطع رابطه آندو در آئینه ضمیر فلاسفه بورژوائی واپسین به مثابه غلبه بر ایدئالیسم انعکاس می یابد.

39

·        هم این استحاله ایدئالیسم (استحاله محتوای ایدئالیسم، استحاله مسائل آن، استحاله حقیقت آن) و جابجائی جایگاه اجتماعی و تاریخی آن و هم ـ بطرز تحیرانگیزی (بطور پارادوکسی)  ـ بیرون راندن ماتریالیسم از داربست اصلی فلسفه بورژوائی واپسین تأییدی بر این هاله اند که گویا ایدئالیسم (و تضاد ایدئالیسم با ماتریالیسم) در زوال آشیان دارند و آخرین نفس های شان را می کشند.     

40

·        بدیل فلسفی ئی که تفکر بورژوائی واپسین برای این زوال عرضه می کند میان دو قطب زیر سیر می کند:

الف

·        قطب پوزیتیویسم

ب

·        قطب فلسفه حیات

ادامه دارد.