تئوری هنر (10)

پروفسور دکتر ویلهلم گیروس

برگردان شین میم شین

 ولتر (1694 ـ 1778)

از متنفذترین مؤلفین روشنگری فرانسه

در فرانسه، قرن هجدهم را «قرن ولتر» می نامند.

از منتقدین سرسخت استبداد، حاکمیت فئودالی و انحصار جهان بینانه کلیسای کاتولیک.

از تدارک بینندگان معنوی برجسته انقلاب فرانسه

حربه او در دفاع از اندیشه های خویش عبارت بود از

سبک بیان عامه فهم، طنز و طعنه و ریشخند

·        مونتسکیو، ولتر، روسو و دیدرو فعالیت هنری را به مثابه بخشی از مبارزه در راه پیشرفت و عزت انسانی خلق محسوب می دارند.

·        البته با نتیجه گیری های متفاوت، بویژه در رابطه با مسائل استه تیکی (مثلا ولتر) 

1

·        مونتسکیو، ولتر، روسو و دیدرو بر آن بوده اند که ماهیت هنر را طرفداری از حاملین آینده تشکیل می دهد.

·        (منظور از حاملین آینده و یا فردا، سوبژکت تاریخ و به عبارت دقیقتر، طبقه انقلابی در زمان مورد نظر است. مترجم)

2

·        آنها خود در مبارزه بر ضد متافیزیک هنجاری هنر در دوره رونق استبداد (قرن هفدهم) کم و بیش با ماهیت پویای هنر به مثابه بخشی از مبارزات اجتماعی، آشنا می شوند.

3

 ژان چاپلن (1595 ـ 1674)

نویسنده فرانسوی

·        تئوریسین های هنری نامدار قرن هفدهم را اعتقاد راسخ به این نکته که آثار هنری بوسیله قوانین عینی تعیین می شوند، به نظر باطل زیر سوق می دهد:

·        برای هنر و ارزیابی هنر، قواعد مطلقا مستقل از زمان و مکان وجود دارد.

·        (ژان چاپلن، بوالو) 

نیکولاس بوالو (بوالو دسپره) (1636 ـ 1711) 

نویسنده و مؤلف معروف فرانسه

4

·        بدین طریق، تئوری واحدهای سه گانه (عمل ـ زمان ـ مکان) در رابطه با درام از جزم (دگم) هنجاری زیر پدید می آید:

·        زمان مطروحه در درام باید با زمان تماشاچی ها انطباق داشته باشد، تا میزان مطلوبی از احتمال هنری و حقیقت هنری حاصل آید.   

5

·        در این دوره، میان قانونمندی عینی و قوانین مطلق علامت تساوی گذاشته می شود.

6

 لودویگ شانزدهم (1754 ـ 1793)

پادشاه فرانسه و نوارا

آخرین پادشاه رژیم آنشی

که بوسیله انقلاب فرانسه سرنگون و اعدام شد.

·        اعتبار مطلق قائل شدن به متافیزیک هنجاری هنر در کلاسیسیسم فرانسه به نحوی از انحاء با مطلقیت دعاوی فئودالی در حاکمیت فئودالیسم واپسین (لودویگ شانزدهم) انطباق داشته است.   

7

·        ضمنا تله ئولوژی توسعه ی هنری خودویژه ای با آن در رابطه تنگاتنگ قرار داشته است.

·        (تله ئولوژی یک واژه یونانی است.

·        تله ئولوژی نامی است که کریستیان ولف به آموزش فراگیر، معنوی، ایده ای و بالاخره الهی هدفگذاری برای هرحرکت و هر توسعه  در جهان داده است. مترجم)    

8

·        تئوری کلاسیک فرانسه، هنر قرن هفدهم را به مثابه آماج نهائی  و قله تکاملی ئی تلقی می کند که از هلاس یونان به روم ایتالیا، بعد به فلورانس و مستقیما به مارسه (فرانسه) رسیده است. 

9

·        این متافیزیک تله ئولوژیکی هنر بخشی از روشنگری فرانسه (ولتر) را تحت تأثیر قرار می دهد.  

10

·        رهایش از چنگ تئوری هنری کلاسیسیسم فرانسه دشوار بوده است.

·        برای اینکه روشنگری فرانسه در دو نکته زیر با آن اصولا همنظر و همرأی بوده است:

الف

·        نکته اول عبارت از این بوده که قوانین عینی بر مجموعه حوادث و ضمنا بر تولید هنری حاکم اند.

ب

·        نکته دوم عبارت از این بوده که هنر حاوی آماجگذاری ذاتی خویش است که با مفهوم «ارزش» نامگذاری می شود.

·        البته نظرات ژان ژاک روسو و دیدرو با نظرات کورنه در رابطه با مفهوم «ارزش» تفاوت های جدی داشته اند.  

11

ژان ژاک روسو (1712 ـ 1778)

نویسنده، فیلسوف، پداگوگ، طبیعت پژوه و کمپونیست

از تدارک بینندگان معنوی انقلاب فرانسه

·        منظور از مفهوم «ارزش»، کرد و کار دولتی ـ شهروندی بوده است که به آلمانی ـ به غلط  ـ به عنوان «فضیلت» ترجمه شده است.

·        ارزش از دید ژان ژاک روسو به معنی پای بندی به اصول جمهوری بوده است.   

12

·        هیچکدام از این جریانات،عاری از ابهام و تناقض نبوده است.

·        معایب و نواقص اصلی آنها به شرح زیر بوده اند:

الف

·        آنها خلاقیت هنری را بخشی از روند تولید اجتماعی تلقی نمی کردند.

ب

·        آنها توسعه نیروهای مولده مادی جامعه را به مثابه بنیان عام برای مادیت یابی تصورات هنری برسمیت نمی شناختند. 

ت

·        آنها نمی دانستند که تصورات هنری از تضادهای حیات واقعی ـ عینی (مادی)  جامعه نشئت می گیرند.

ادامه دارد.