شور میاندوآب

آرامگاه اوزیر حاجی بایف

مجید نفیسی

(۱۷ فوریه ۱۹٨۶)

به یاد روح الله تیموری، حمید نادروند، فرامرز عدالت فام

سرچشمه:

اخبار روز

http://www.akhbar-rooz.com

·         که گفته که اسب

·        روح سرکش آب نیست؟

·        این فقط "قیرات"، اسب کوراوغلو۱ نبود

·        که برآمده از "ارس" بود،

·        سه اسب جوان از "جغتای"۲ به در شدند:

·        "روحی" در تهران جان داد

·        "حمید" در اردبیل

·        و "فرامرز" در تبریز.

·        "جغتای" شوریده، کف به دهان می آورد

·        چفته های تاک از خشکی می سوزند

·        و ایلخی بان عاشق٣، ساز بر سنگ می کوبد.

·        وقتی که مادرم خواب خانه می دید

·        من در "سراب" کار گِل می کردم.

·        وقتی که تلخی، طعم همیشگی پدر بود

·        من در "مراغه" کلوخه ی قند می زدم.

·        وقتی که خواهرم در کنج دهلیز قالی می بافت

·        من در "بناب" تاک مو می نشاندم.

·        که گفته که آتش

·        روح سرکش آذربایجان نیست؟

·        این فقط "چاملیبل"، دژ مه آلود کوراوغلو نبود

·        که آتشگاه آزادگان شد،

·        در جمهوری بچه های میاندوآب

·        دلیری در عشق ستایش می شد

·        تفنگ افسانه بود

·        و خنجر در نیام زنگ می زد.

·        "جوانشیر" از عشق "روشن" و "نگار" می خواند

·        ترک با فارس همخانه بود

·        و بهایی با مسلمان، شانه به شانه

·        در "جغتای" شنا می کرد.

·        مویه کن ای رود من

·        که هرگز به سرچشمه باز نخواهی گشت.

·        مویه کن ای تاک من

·        که هرگز به غوره نخواهی نشست

·        و مویه کن ای ساز من

·        که عاشق را جز تو پناهی نیست.

پایان

پانویس ها: ۱

"کوراوغلو" 

 یکی از مشهورترین حماسه های اقوام ترک زبان است.

پدر "روشن"، مهتر خان "بولو" (شهری در ترکیه ی امروزی) به دست اربابش کور می شود، زیرا خان هدیه ی او را که کره اسبی نحیف بوده، اهانت آمیز می یابد.

"روشن"، که از آن پس خود را "کوراوغلو" یعنی " پسر مرد نابینا" می خواند، سوار بر همین اسب افسانه ای به دادخواهی پدر برخاسته به جنگ خان می رود.

پایگاه "کوراوغلو" در دژی کوهستانی است به نام "چاملیبل" و دلدار او خواهر خان "بولو" به نام "نگار".

سرانجام پس از ماجراهای بسیار، "کوراوغلو" با نفرین به تفنگ ("که پس از پیدایش آن، دلیری ناپدید شد و خنجر در نیام خود زنگ زد") و حسرت به سلحشوری باستانی، مبارزه را رها می کند. 

موسیقیدان بزرگ آذربایجان اوزیر حاجی بایف « Uzeyir  Hajibeyov » براساس همین حماسه در سال ۱۹٣۷  «اپرای کوراوغلو»  را به وجود آورد که از لحاظ ترکیب موسیقی محلی آذری با موسیقی غربی درخشان بود، اما داستان آن مطابق با سلیقه ی رهبران نظام شوروی به سطح یک روایت ساده ی طبقاتی از مبارزه ی دهقانان تقلیل یافته بود. 

 
۲

"جغتای" 

نام دیگر زرینه رود.

شهر میاندوآب میان زرینه رود و سیمینه رود قرار دارد.

به جز سه یار دبستانی روح الله، حمید و فرامرز دو دوست دیگر جهانگیر قلعه میاندوآبی و جلیل شهبازی نیز از دوستان میاندوآبی من بودند که در دهه شصت به خاک افتادند.

 
٣

"عاشق" 

عنوان موسیقیدانان محلی آذربایجان که داستان کوراوغلو و دیگر افسانه ها را همراه با وسیله ی موسیقی سنتی آذربایجان معروف به "ساز" می خوانند. 

امیدوارم روزی "شور میاندوآب" من توسط یکی از این عاشقان خوانده شود.

این شعر نخستین بار در مجموعه ی "پس از خاموشی" چاپ شد و سپس با تغییراتی در مجموعه ی "آهوان سم کوب".
در این چاپ باز تغییراتی در آن داده ام.

پایان