گوتفرید ویلهلم لایب نیتس (1646 ـ 1716) فیلسوف، دانشمند، ریاضی دان، دیپلومات، فیزیکدان، مورخ، سیاستمدار، کتاب شناس و دکتر در حقوق دنیوی و کلیسائی
ایدئالیست عینی
روح یونیورسال زمانه خویش
حرکت
پروفسور گونتر کروبر
برگردان شین میم شین
ایدئالیست عینی
روح یونیورسال زمانه خویش
حرکت
پروفسور گونتر کروبر
برگردان شین میم شین
• توضیح صریح خصلت دیالک تیکی حرکت و بویژه درک آن به عنوان خودجنبی ماده، بوسیله لایب نیتس و بویژه هگل صورت گرفت.
1
• لایب نیتس از موضع ایدئالیسم عینی (در مخالفت با نظریه دکارت) پیوند کلی و ناگسستنی حرکت و ماده را مورد تأکید قرار می دهد.
2
• او ـ در مغایرت با دکارت و اسپینوزا ـ به مفهوم ماده، مفهوم نیروی کوشا و اصل خود کوشی را اضافه می کند.
3
• بنظر لایب نیتس، مونادها یعنی جواهر ساده دستخوش تغییر مدام اند و این تغییر از اصل درونی آنها ناشی می شود.
• لایب نیتس این اصل درونی را قوه محرکه عشق (طلب) می نامد.
• (لایب نیتس، «مونادئولوژی»، 10، 11، 15، 18)
• لنین در این نظریات لایب نیتس ـ علیرغم ایدئالیسم او ـ «دیالک تیک خودویژه و ژرفی» را می بیند.
• هگل نیز به همان سان تمامت واقعیت عینی را بمثابه روندی در حرکت و تغییر مدام می بیند.
1
• حرکت بنظر هگل نه فقط حرکت مکانیکی، بلکه در وهله اول خودجنبی، حیاتمندی و محرکه است.
• لنین درک دیالک تیکی هگل از حرکت را هسته مرکزی فلسفه او می نامد و چنین شرح می دهد:
• «جنبش و خودجنبی، حرکت خود کوش (مستقل)، خودپو، ذاتا ضرور.
• تغییر، جنبش و حیاتمندی، اصل هر خود جنبی، قوه محرکه حرکت و کردوکار، ضد وجود مرده.»
• (کلیات لنین، جلد 38، ص 131)
2
• اصل و سرچشمه درونی خود جنبی را هگل در تضاد دیالک تیکی می داند:
• تضاد دیالک تیکی «ریشه هر جنبش و حیاتمندی است.
• فقط اگر چیزی تضادی در درون خود داشته باشد، به جنبش می آید ، محرکه و کردوکار پیدا می کند.»
• (کلیات لنین، جلد 4، ص 546)
3
حرکت زوال و رستاخیز مکان است در زمان و زوال و رستاخیز زمان است در مکان!• زیرا حرکت «زوال و رستاخیز مکان است در زمان و زوال و رستاخیز زمان است در مکان.»
• در حالیکه واقعیت ـ که در آن زمان و مکان به یکدیگر فرا می روند ـ «وحدت بی واسطه، یکسان و موجود هر دو است»، که بمثابه ماده خود نمائی می کند.
• (هگل، «دایرة المعارف» پاارگراف 261 )
4
کارل پرسون (1857 ـ 1936) ریاضی دان انگلیس
مؤلف آثار بیشمار
گرامر علم
• حرکت بمثابه وحدت پیوست و گسست زمان و مکان، خود تضادمند است.
• چنین ایده های دیالک تیکی مهم در باره چند و چون حرکت ـ اما ـ در سیستم ایدئالیستی لایب نیتس و هگل در فرم مخدوش و عرفانی مطرح می شوند و نمی توانند برای علوم مفید واقع شوند.
• چون وقتی هگل دنیا را تجسم (جسمیت یافتن) ایده مطلق قلمداد می کند، پس حرکت جهان نیز نمی تواند چیزی بیش از حرکت و خودبالی این ایده مطلق و بنابرین بیش از یک روند فکری باشد.
• و یا وقتی ما همانند برکلی چیزهای واقعی را فقط مجموعه ای از احساسات سوبژکتیف تصور کنیم، پس باید سرچشمه حرکت آنها نیز ناگزیر در سوبژکت باشد.
• این موضع ایدئالیسم ذهنی در ماخیسم از صراحت خاصی گذرانده می شود:
• «همه چیزها در حرکت اند، اما تنها در درون مفاهیم.»
• (پرسون، «گرامر علم»)
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر