سیری در شعری از احمد حیدر بیگی (7)

احمد حیدربیگی (1318 ـ 1386)
شاعرو نویسنده معاصرایرانی
همرنگ
با سپاس از رهی رها
سرچشمه:
گروه فیسبوک موسوم به
«شعر و شعور و شعار»

تحلیل واره ای از
میم حجری

• برهنه پای
• با انبوه بردگان در راه ام
• پای مان در زنجیر

• و تازیانه ها
• خون های مان را به هم می آمیزند.

• مشتم را می فشارم
• همراهان دستم را فرو می کشند

• می ایستم،
• مرا با خویش می برند

• فریاد می زنم!
• فرزانه نگاهم می کنند.

• با آنان از یک خاک روییده ام
• ـ چون صنوبری در تاکستان ـ

• برخاک رها شده اند
• و جدالم را با باد
• و سایه ام را با خویش
• برنمی تابند

• در راه ام
• با آونگ دست هایم در انبوه بردگان:
• با مریدان زنجیر
• و ستایشگران تازیانه ی خونین
• برهنه پای،
• بی تاب،
• و خاموش

پایان

ادامه تلاش در جهت تحلیل شعر «همرنگ»

حکم چهارم
مشتم را می فشارم

• شاعر در این حکم، اگر برداشت ما از مفهوم «فشردن مشت» درست باشد، وضع موجود را علنا زیر علامت سؤال قرار می دهد و انبوه بردگان همسرنوشت را به مقاومت و طغیان فرامی خواند.

حکم پنجم
همراهان دستم را فرو می کشند

• شاعر طاغی اما با مخالفت همراهان مواجه می شود:
• دستش را فرو می کشند.

• اکنون این سؤال پیش می آید که چرا «انبوه بردگان پای در زنجیر و زیر تازیانه» برده داران بسان برده شاعر یاغی دست به طغیان نمی زنند؟

• برای پاسخ به این پرسش باید نکات عام مهمی مورد بررسی قرار گیرند:

1
شرایط سوبژکتیف

• طغیان و شورش و انقلاب همیشه در دیالک تیکی از آگاهی و خودپوئی قوام می یابد.
• حتی خود خودپوئی نیز کم و بیش به آگاهی سرشته است.

• مراجعه کنید به دیالک تیک آگاهی و خودپوئی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

• آگاهی انقلابی باید چه بسا در روندی تدریجی و طولانی و بر بنیان تجارب مشخص روزمره و یا بر بنیان تجارب تاریخی و سنتی در توده بردگان نفوذ کند.
• در غیر این صورت، شرایط سوبژکتیف لازم برای حرکت انقلابی حتی خودپو و بی نیاز از تدارک پیشاپیش، مهیا نخواهد بود.
• یکی از دلایل عدم همکاری انبوده بردگان با برده شاعر می تواند همین فقدان شرایط سوبژکتیف باشد.

• آگاهی انقلابی اما پس از نفوذ در توده ها به قدرت مادی بدل می شود، آرام و قرار از سوبژکت شعورمند می ستاند و او را برای تغییر وضع موجود به اعمال قهر انقلابی سوق می دهد.

2
شرایط اوبژکتیف

• حرکت انقلابی با مخاطرات جدی همراه است.
• از این رو انبوه بردگان حتی اگر شرایط سوبژکتیف برای حرکت انقلابی آماده باشد، فقط در صورت فراهم آمدن شرایط اوبژکتیف لازم دست به طغیان خواهند زد.
• توده ها همیشه با شم تیز خویش شرایط اوبژکتیف (عینی) مناسب را در می یابند و وارد میدان عمل می شوند.

• یکی از بارزترین نشانه های مهیا بودن شرایط اوبژکتیف، بحران فراگیر تمام اجتماعی است:
• بحرانی که لنین به طرز زیر توصیف می کند:
• بالائی ها نتوانند به سیاق همیشگی حکومت کنند و پائینی ها نخواهند که به سیاق همیشگی بر آنها حکومت شود!
•
• در چنین شرایط اوبژکتیف، اگر شرایط سوبژکتیف لازم بواسطه پیشاهنگ انقلابی (در این شعر، بواسطه برده شاعر) مهیا شده باشد، توده ها دست به عمل انقلابی می زنند و ورق را برمی گردانند.

• در غیر این صورت، بحران با پرداخت هزینه سنگینی از سوی توده ها سپری می شود و طبقه برده دار نیرومندتر از پیش به حیات خود ادامه می دهد.

• فقدان شرایط اوبژکتیف می تواند یکی دیگر از دلایل عدم همکاری بردگان با برده شاعر باشد.

3
علل بیشمار دیگر

• علاوه بر این، دلایل بیشمار دیگری نیز می توانند در عدم همکاری برده ها با برده شاعر دخیل باشند که باید مشخصا کشف و شناخته شوند.

حکم ششم
می ایستم،
مرا با خویش می برند

• برده شاعر یاغی بازداشت می شود.

• شکار قهرمانان بی تاب و بی شکیب برای طبقه حاکمه نعمتی آسمانی است.

• بدین طریق عامل سوبژکتیف برای تدارک و سازماندهی انقلاب تضعیف می شود و توده ها از نعمت رهبر محروم می گردند.

• هر حرکت انقلابی همیشه و همه جا ببرکت دیالک تیک شخصیت و توده قوام می یابد و پیروز می گردد.
• بدون سردار هیچ سپاهی نمی تواند به دژهای مستحکم دشمن طبقاتی یورش برد و پیروز گردد.

• عنصر سوبژکتیف هم در شرایط تدارک تئوریکی انقلاب و هم بویژه در لحظات اوج جنبش، اهمیتی غول آسا کسب می کند و بدون آن، توده انقلابی کور و گیج و سرگردان می ماند و به زانو در می آید.

• کم بها دادن به عنصر سوبژکتیف، فدا کردن خوشخیالانه و غیرمسئولانه سرداران و کادرهای ارزشمند، بدترین سفاهتی است که گردان های انقلابی می توانند از خود نشان دهند.

حکم هفتم
فریاد می زنم،
فرزانه نگاهم می کنند.

• برده شاعر به هنگام بازداشت فریاد می زند و یاری می طلبد.
• اما انبوه بردگان پای در زنجیر به سبب مهیا نبودن شرایط اوبژکتیف و سوبژکتیف «فرزانه نگاهش می کنند.»

• چه می توانند کرد؟

• زندگی عالی ترین سرمایه هر بنی بشری است و چاره ای جز حراست از آن نیست.
• زندگی را که نمی توان فدایهیچ و پوچ کرد.
• هر عمل انقلابی به تدارک مادی و معنوی نیاز دارد تا حتی الامکان با کمترین تلفات به انجام رسد.

توده ها به این حقیقت امر هزاران بار بهتر از آوانتوریست ها واقفند!

ادامه دارد