شیخ محمود شبستری
( ۶۸۷ ق ـ )
گشتی
از
چه شک داری در آن، کاین چون خیال است
که با وحدت دویی عین محال است.
معنی تحت اللفظی:
اگر شک داشته باشی در اینکه دوئالیسم در مونیسم خیالی بیش نیست و محال است،
(یعنی دوئآلیسم با مونیسم ناسازگار است)باید بگویم:
عدم مانند هستی بود یکتا
همه کثرت ز نسبت گشت پیدا
معنی تحت اللفظی:
نیستی هم بسان هستی واحد بود.
کثرت از نسبت پدید آمده است.
شیخ
دوئالیسم
۱
https://mimhadgarie.blogfa.com/post/16186
۲
https://mimhadgarie.blogfa.com/post/16191
۳
https://mimhadgarie.blogfa.com/post/16195
پایان
پلورالیسم
(کثرت گرایی، ضد مونیسم)
http://mimhadgarie.blogfa.com/post/11614
پایان
مونیسم چیست؟
۱
· مونیسم (یکتاگرائی) در واقع به آموزه وحدت اطلاق می شود.
۲
· ضد مونیسم را دوئالیسم (ثنویت، دوگرائی) تشکیل می دهد.
۳
· مونیسم عنوانی است برای طبقه ای از جهان بینی ها که به وحدت جهان باور دارند.
۴
· عنوان «مونیسم»، همانند عنوان دوئالیسم و پلورالیسم (چندیت، چندگرائی) شاخص جریانات اصلی فلسفی نیستند.
· بلکه فقط بیانگر موضعگیری هر فلسفه نسبت به مسئله وحدت جهان اند.
۵
· بنابرین، مونیستی نامیدن فلسفه ای (مکتب فلسفی ئی. مترجم) نمی تواند روشن کند که آن فلسفه به مسئله اساسی فلسفه پاسخ ماتریالیستی می دهد و یا ایدئالیستی.
· یعنی آن فلسفه به جریان اصلی ماتریالیسم تعلق دارد و یا به جریان اصلی ایدئالیسم.
۶
· بنابرین، عنوان «مونیسم» برای تعیین روشن کیفیت محتوای جهان بینانه ی فلسفه ای، نه کافی است و نه قطعی.
· از این رو، بهتر است که مورد صرفنظر قرار گیرد.
۷
· باید میان مونیسم ماتریالیستی و مونیسم ایدئالیستی تفاوت قائل شد:
الف
مونیسم ماتریالیستی
· مونیسم ماتریالیستی، وحدت جهان را در مادیت آن می داند.
ب
مونیسم ایدئالیستی
· مونیسم ایدئالیستی ـ بر عکس ـ وحدت جهان را در روحیت (ایدئالیته) (خدا، روح جهانی، اصل روحی به طورکلی) آن می داند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر