خود آموز خود اندیشی (۱۰۰۶)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۰ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

 

حافظ

حریم عشق را درگه، بسی بالاتر از عقل است

کسی آن آستان بوسد، که جان در آستین دارد.

معنی تحت اللفظی:

درگاه حریم عشق، بلندتر از درگاه حریم عقل است.

کسی می تواند وارد درگاه حریم عشق شود که از جان شیرین بگذرد.

 

حافظ هم در این بیت غزل، درگاه عشق را بالاتر از درگاه عقل می داند.

 

شرط عاشق شدن، از دید حافظ، خودستیزی است.

خودستیزی اما در تضاد آشکار با خودپرستی طبیعی ـ غریزی و عقل اندیشنده است.

از این رو،

عاشق

قبل از گذشتن از روی جنازه خود، باید از روی جنازه غریزه قدر قدرت حفظ نفس و عقل اندیشنده بگذرد.

برای گذشتن از روی جنازه غریزه حفظ نفس و عقل اندیشنده،

  باید خود را سلب موجودیت کرد.

یعنی

خود را داوطلبانه از نعمت موجودیت محروم ساخت.

یعنی

جماد واره شد.

یعنی

به اسفل السافلین جمادات سقوط کرد.

 

آنچه که فقهای فئودالی

صعود عاشقانه جا می زنند، در واقع سقوط جاهلانه به قهقرا ست.

 

ادامه دارد.