۱۴۰۳ فروردین ۱۴, سه‌شنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ج) جبر (ضرورت) (۲)


پروفسور  دکتر گونتر کروبر

برگردان 

شین میم شین 
  

مفهوم «ضرورت» در مکتب دموکریت

 

دموکریت

(۴۶۰ ق. م. ـ ۳۷۱  ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشاسقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف طبیعتفلسفه

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخند.

در واقع فقط اتم ها وجود دارند، در فضای خالی!

 

۱

·     به نظر دموکریت  تحقق همه چیزها بنا بر ضرورتی (جبرا) صورت می گیرد.

 

۲

·     به نظر دموکریت، حرکت و پیوند اتم ها، بنا بر ضرورتی (جبری) سرپیچی ناپذیر صورت می گیرد و هیچ گونه تصادفی در آن دخیل نیست.

 

مفهوم «ضرورت » در مکتب اپیکور

اپیکور

 (۳۴۱ ق. م. ـ ۲۷۱ ق. م)

از فلاسفه یونان باستان

مؤسس مکتب اپیکوریسم

 

·     آموزه (تعلیمات) اپیکور، اما انحراف احتمالی اتم ها را از مسیر سقوط آزاد و مستقیم می پذیرد و به وجود عینی تصادف نیز اذعان می کند.

 

مفهوم «ضرورت» در مکتب ارسطو

 

۱

·     به نظر ارسطو، ضرورت و تصادف به یکسان در جهان مادی وجود دارند.

 

۲

·     اما از آنجا که به نظر او، ماده به وسیله فرم ـ  و در آخرین تحلیل به اراده خدا، که عالی ترین فرم بی نیاز از محتوا ست ـ  تعیین می شود، مفهوم ضرورت طبیعی ارسطوئی حاوی نطفه های طرز تفکر ایدئالیستی ـ عینی و تله ئولوژیکی است.

 

۳

·     ضرورت و تصادف در مکتب ارسطو سرانجام در مرتبه ای پایین تر از مفهوم آماج رده بندی می شوند.

 

مفهوم «ضرورت » در مکتب تومیسم

 

·     درفلسفه کاتولیکی قرون وسطی (تومیسم) مفهوم «ضرورت»  جای خود را به دگم (جزم) مشیت الهی  می دهد.

 

مفهوم «ضرورت» در مکتب لایب نیتس

 

·     لایب نیتس نیز ضرورت را در آموزه هارمونی (هماهنگی) از قبل تعیین شده به همان سان مورد توجه قرار می دهد.

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر