خود آموز خود اندیشی (۹۳۵)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شو

مقدمه

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

حافظ

پدر تـجربـه، ای دل تویی آخر، ز چـه روی

طـمـع مـهر و وفا زین پسران می‌داری؟

معنی تحت اللفظی:

تو که پیر مجربی هستی،

چرا از فرزندانت انتظار مهر و وفا داری؟

 

حافظ

در این بیت غزل

از یکطرفه بودن عشق والدین به فرزندان حتی پرده برمی دارد.

عشق مولد به مولود که قوی ترین و اصیلترین عشق است.

 

کریم هم در قرآن به همین مسئله اشاره کرده است:

فرزندان تان دشمنان تان اند.

 

عشق دوطرفه فقط میان دو دوست وجود دارد و نه میان عاشق و معشوق.

 

حافظ

گفـتـم ز مـهرورزان رسم وفا بیاموز

گـفـتا ز خوبرویان این کار کمـتر آید

 

معنی تحت اللفظی:

مهرورزان اهل وفا هستند و زیبارویان اهل جفا.

 

این ادعای خواجه مطلقا خرافی و ضد عقلی است.

دیالک تیک وفا و جفا (بی وفایی)

کمترین ربطی به زشتی و زیبایی ندارد.

 

عشق

نه رابطه، بلکه وابستگی غیر ارادی و خرکی و بی اختیار است.

عاشق اصلا دلیل عقلی و علمی برای گیر دادن به معشوق ندارد.

شبیه سگ که دنبال مولکول های بویناک سگی و یا کسی می افتد،

عاشق هم دنبال رهگذری می افتد و نمی داند که چرا و به چه دلیل به دنبال او افتاده است.

 

حافظ

محروم اگر شدم ز سر کوی او چه شد

از گلشن زمانه که بوی وفا شنید؟

 

معنی تحت اللفظی:

محرومیت من از کوی معشوق امری طبیعی است.

 وفا در این دنیا حکم کیمیا دارد.

 

حافظ

بی وفایی معشوق را به کل بشریت تعمیم می بخشد.

 

این نتیجه گیری غلط شعرا

ناشی از خودشیفتگی آنها ست.

اینها خیال می کنند که جامعه طویله و خر تو خر است و همه زیبارویان باید کشته مرده اینها باشند.

 

ادامه دارد.