خود آموز خود اندیشی (۸۹۲)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شو

مقدمه

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

۱

خوشا وقت شوریدگان غمش

اگر زخم بینند و گر مرهمش

معنی تحت اللفظی:

مشخصه عاشق جماعت،

شوریده بودن از غم معشوق است.

فرق هم نمی کند که معشوق به آنان زخم بزند

و یا بر زخمشان مرهم بنهد.

 

حافظ

بی جمال عالم آرای تو روزم چون شب است

با کمال عشق تو در عین نقصانم چو شمـع

معنی تحت اللفظی:

غیاب تو سبب شده که روزم مثل شب باشد

و

کمال عشق تو سبب شده که مثل شمع ذوب شوم.

 

حافظ

در این بیت غزل،

از

سویی

دیالک تیک جمال و کمال

را

توسعه می دهد

و

از

سوی دیگر

دیالک تیک روز و شب

 و

دیالک تیک نقصان و کمال

را.

 

البته منظور حافظ

دوئالیسم است و نه دیالک تیک.

 

حافظ در این بیت غزل،

 به انکار دیالک تیک روز و شب و دیالک تیک کمال و نقص می پردازد.

همه این تشبثات تبهکارانه معنائی جز یکسان انگاری اقطاب دیالک تیکی، انکار دیالک تیک عینی و عوامفریبی ندارند.

 

ادامه دارد.