تئوری شناخت (معرفت)
پروفسور دکتر الفرد کوزینگ
برگردان
شین میم شین
۲۰
کلود آدرین هلوه تیوس
(۱۷۱۵ ـ ۱۷۷۱)
فیلسوف ماتریالیست
۱
· ماتریالیست های فرانسوی ـ به ویژه هولباخ، هلوه تیوس و دیدرو ـ در توسعه و اثبات تئوری شناخت ماتریالیستی سهم بزرگی به عهده داشته اند.
دنیس دیدرو
(۱۷۱۳ ـ ۱۷۸۴)
یکی از خلاق ترین اندیشمندان ماتریالیست روشنگری اروپا
از مؤلفین برجسته دایرة المعارف
و از همکاران و دوستان دآلمبر، روسو، کاندیلا.
۲۱
ایمانوئل کانت
(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)
برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان
۱
· نظریه کانت در تاریخ تئوری شناخت بعد از جان لاک نقطه اوجی را تشکیل می دهد.
۲
· کانت در تئوری شناخت خود، که در آثار او تحت عناوین «نقد خرد محض» و «پیشگفتاری بر متافیزیک آینده» می تواند به مثابه علم مطرح شود، قصد وحدت بخشیدن به ماتریالیسم و ایدئالیسم را دارد.
· (لنین، «مجموعه آثار»،جلد ۱۴، ص ۱۹۵)
۳
· کانت از وجود واقعیت عینی، یعنی از وجود «چیز در خود» آغاز به حرکت می کند.
۴
· به نظر کانت، «چیزهای در خود» که در خارج از ذهن و ضمیر بشری وجود دارند، حواس ما را تحت تأثیر قرار می دهند و ادراک و یا استنباط حسی را امکان پذیر می سازند.
۵
· ما از طریق «چیزهای در خود» به وجود چیزها پی می بریم.
۶
· استنباط اما به تنهائی کور می ماند، اگر تفکر مفهومی به یاری آن نشتابد.
۷
· کل شناخت ـ به نظر کانت ـ از استنباط حسی و فهم تشکیل می یابد.
۸
· اما باید توجه داشت که مفهوم استنباط حسی مورد نظر کانت با استنباط مورد نظر امپیریسم انگلیسی تفاوت ماهوی دارد.
۹
· به نظر امپیریسم انگلیسی دانش تجربی با ادراک حسی انطباق دارد.
۱۰
· کانت اما در استنباط حسی و در تفکر، میان عناصر محض و عناصر تجربی تفاوت قایل می شود.
۱۱
· استنباط محض فقط حاوی فرم های استنباط است.
۱۲
· استنباط تجربی اما، برعکس، حاوی مواد حسی است.
۱۳
· مفاهیم محض فرم های فکری اند.
۱۴
· محتوای تجربی مفاهیم اما، برعکس، محصول استنباط اند.
۱۵
· «چیزهای در خود» آخرین منابع عناصر تجربی استنباط و تفکرند.
۱۶
· عناصر محض، اما برعکس، در ذهن و ضمیر انسانی مسکن دارند.
· در استعداد معرفتی انسانی مسکن دارند:
۱۷
· عناصر تجربی استنباط وابسته به تجربه اند، اپوستریوریکی اند.
۱۸
· عناصر محض، اما ماورای تجربی اند، اپریوریکی اند.
۱۹
· فرق تئوری شناخت کانت با تئوری شناخت امپیریسم به شرح زیر است:
· کانت عناصر ماورای تجربی (اپریوریکی) (مکان و زمان به مثابه فرم های استنباط) را نیز در استنباط حسی وارد می کند.
۲۰
· فرق تئوری شناخت کانت با تئوری شناخت راسیونالیسم به شرح زیر است:
· کانت در تفکر عنصر تجربی ئی را نیز وارد می کند:
· به نظر کانت، مفاهیم، محتوای خود را از استنباط کسب می کنند.
۲۱
· به نظر کانت ادراک حسی (و در نتیجه واقعیت عینی) سهم بسیار ناچیزی در شناخت به عهده می گیرد.
۲۲
· ادراک حسی فقط فراهم آورنده «مواد» شناخت است.
۲۳
· ادراک حسی فراهم آورنده «تلنباری از احساس ها» ست که تنها در شرایط زیر نظم و معنی می یابند:
الف
· زمانی که مورد تقبل فرم های ماورای تجربی استنباط، یعنی مکان و زمان قرار گیرند.
ب
· زمانی که تحت تابعیت مقوله های ماورای تجربی در آیند.
پ
· زمانی که به کمک الگوهای (کلیشه ها) ماورای تجربی فهم به چیزها نسبت داده شوند.
(الگو
وسیله کمکی برای انسان ها ست تا بتوانند اطلاعات حاصله به وسیله اعضای حسی را برای درک سهل شرایط و تنظیم رفتار خویش مورد استفاده قرارد هند
مثلا میان رستوران و سینما فرق بگذارند و متناسب با هر کدام رفتار کنند.
فقط در شرایط اضطراری و غافلگیری و یا به ویژه مهم،
به جای الگوها، معارف آگاهانه و کنترل شده به هدایت انسان ها می پردازند.
مترجم)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر