شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت هجدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۱)
۱
ثنا ماند از آن نامور در کتاب
تو را هم ثنا ماند و هم ثواب:
که حاتم بدان، نام و آوازه خواست
تو را سعی و جهد از برای خدا ست.
معنی تحت اللفظی:
از حاتم طایی در کتاب ها به نیکی یاد شده است.
از ابوبکر سعد این زنگی
هم به نیکی یاد خواهد شد و هم ثواب نصیبش خواهد شد.
برای اینکه حاتم دنبال معروفیت بود.
ولی هر کار و کار ابوبکر سعد فقط و فقط برای خدا ست.
سعدی
در بیت اول این شعر،
برای مقایسه بوبکر سعد با حاتم طائی، دیالک تیک داد و ستد را به شکل دیالک تیک احسان و ثنا، از سوئی و دیالک تیک احسان و ثنا و ثواب، از سوی دیگر
بسط و تعمیم می دهد و کفه ترازو را به سود بوبکر سعد سنگینتر می کند.
سعدی در بیت دوم این شعر،
دلیل ادعای خود را در چارچوب دیالک تیک داد و ستد ارائه می دهد:
دیالک تیک داد و ستد
در مورد حاتم،
دیالک تیک احسان و نام
بود،
ولی
دیالک تیک داد و ستد
در مورد بوبکر سعد،
دیالک تیک ریاضت و تدین است.
به در بگو، تا دیوار بشنود.
شاه را مورد خطاب قرار بده و از سعی و جهد مجازی اش سخن بگو، تا به تخریب شعور رعیت نایل آیی!
در این بیت شعر سعدی نیز، مثل همه احکام او،
وارونه سازی مستور حقایق اجتماعی صورت می گیرد.
شاهی که از غصب حاصل کار رعایا و زحمتکشان دیگر زندگی می کند،
هم ثنا شامل حالش می شود و هم ثواب :
ثواب برای گرفتن باج و خراج و مالیات و زورگوئی.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر