۱۴۰۱ اسفند ۱۷, چهارشنبه

تحلیل دیگری از تراژدی «مهره سرخ» ـ شاهکار سیاوش کسرایی (۱۰۰)

 Siyavash Kasraei.jpg 

تحلیلی 

از

شین میم شین

 

باری

این مهره نقش داشت

در نام رشک و بیم برانگیز تهمتن

این مهره رنگ زد

برعشق تند وسرکش تهمینه

ز این مهره پر گرفت

بال بلند آرزویت تا بلند جای

 

خاموش باش و بیهده بهتان به کس مزن

این مهره رخ نهفت به هنگامه، تا تو را

خونینه تن کشاند بر امواج شعر من»

 

معنی تحت اللفظی:

این مهره سرخ مهره ای نقش مند بود:

بر روی آن نام رشک انگیر و سهم انگیز تهمتن نقش بسته بود.

این مهره بر عشق تند و سرکش تهمینه رنگ بخشیده بود.

بال بلند آمال تو به برکت همین مهره تا اوج پرکشید.

ساکت باش و بیهوده بر من تهمت مزن!

این مهره به هنگام نبرد روی نهان کرد، تا پیکر تو را خونینه بر امواج شعر من بکشاند.

 

سیاوش

 در این بند شعر،

از

 زبان حکیم طوس

 نظر خویش راجع به مهره سرخ را به آخر می برد.

سیاوش

به احتمال قوی

 در تمامت طول زندگی هنری و رزم  سیاسی و ایدئولوژیکی خویش،

خود را ادامه دهنده ی سنت و راه حکیم طوس حس کرده است.

 

این بند شعر از فلسفه لبریز است و تحلیل آن کار ساده ای نخواهد بود.

 

آثار هنری را اصولا نمی توان در طرفة العینی خواند و فهمید و تفسیر کرد.

 

آثار هنری گنجینه نهفته در دل خویش را به تدریج و با خست خاصی در اختیار مصرف کننده قرار می دهند:

 

۱

این مهره نقش داشت

 

سیاوش میان مهره سرخ و مهره های عادی و معمولی مرزبندی می کند:

به زعم او مهره سرخ مهره ای نقش مند است.

اگر بر تصور خود مبنی بر اینکه مهره سرخ سمبل جهان بینی توده ها ست، وفادار بمانیم،

 این بدان معنی خواهد بود که جهان بینی توده ها

حاوی و حامل نقش تاریخی (رسالت تاریخی) ئی است.

 

مهره سرخ

نه چیزی تجملی برای پوز دادن، بلکه وسیله ای برای انجام نقشی و فونکسیونی و رسالتی است.

دیالک تیک وسیله ـ ساختار ـ فونکسیون

دیالک تیک وسیله و هدف و یا آماج

 

۲

این مهره نقش داشت

در نام رشک و بیم برانگیز تهمتن

 

نظر سیاوش اکنون تصریح می شود:

نقش مهره به نام نامیده می شود:

بر روی مهره نام رشک انگیز و سهم انگیز تهمتن نقش بسته است.

تهمتن در قاموس سیاوش به احتمال قوی سمبل توده است:

رشک انگیز و سهم انگیز!

چیزی از جنس دریا:

خدا واره، خلاق، حاصلخیز و هراس انگیز!

 

ادامه دارد.


هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر