فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف)انتزاع (تجرید، ابستراکسیون) (۴)

 

 

پروفسور دکتر الفرد کوزینگ

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

پروفسور دکتر ولفگانگ سگت

برگردان

شین میم شین

 

فرم های کلاسیک انتزاع (تجرید)

 

۱

انتزاع تعمیمی

 

 ۱

·    انتزاع تعمیمی، خواص، روابط و غیره فرعی چیزها را مورد صرفنظر قرار می دهد و خواص، روابط و غیره ماهوی آنها را عمده و برجسته می کند.

 

۲

·    مفهوم خاصیت و رابطه و غیره ماهوی در این مورد، مفهومی نسبی است، بی آنکه سوبژکتیو باشد.

 

۳

·    نسبیت مفهوم به چه معنی است؟

 

۴

·    نسبییت این مفهوم بدان معنی است که این مفهوم همواره به سیستم علمی معینی نسبت داده می شود:

·    فرق آنچه که در آناتومی مقایسه ای در بررسی طبقه جانوران پستاندار، خصیصه ماهوی تلقی می شود، با آنچه که در بیوشیمی خصیصه ماهوی قلمداد می شود، از زمین تا آسمان است.

 

۵

·    درک مدرن از انتزاع تعمیمی وظیفه آن را کشف ثابت ها  می داند.

 

۲

انتزاع ایزوله کننده

 

۱

·    انتزاع ایزوله کننده رشته پیوند میان خواص، روابط و غیره معین طبقه ای از اشیاء را در ذهن پاره می کند و به آنها نوعی استقلال وجود می بخشد.

 

۲

·    این امر موجب وضوح هرچه بیشتر آن خواص، روابط و غیره درعرصه مورد مطالعه می شود و شناخت آنها را آسانتر می سازد.

 

۳

·    ولی خطر انتزاع ایزوله کننده در آن است که با مطلق کردن آن، راه به ساده کردن قضایا و حتی غلطیدن به منجلاب ایدئالیسم عینی هموار می گردد.

 

۳

انتزاع ایدئالیزه کننده

 

·    انتزاع ایدئالیزه کننده نخست به تعیین اوبژکت ها، طبقات و غیره ایدئال اقدام می کند و بعد به ساختن مفاهیم منطبق با آنها می پردازد.

·    مراجعه کنید به ایدئالیزاسیون

 

طرق سه گانه انتزاع ایدئالیزه کننده

 

۱

·    انتزاع ایده آلیزه کننده از سه طریق زیرین صورت می گیرد:

 

الف

·    از طریق طبقه بندی ایده آلیزه کننده

 

ب

·    از طریق بازسازی ایدئالیزه کننده.

 

پ

·    از طریق طبقه بندی ایده آلیزه کننده از طریق بازسازی.

 

الف

طبقه بندی ایده آلیزه کننده

 

۱

·    طبقه بندی ایدئالیزه کننده بر روی مجموعه ای از عناصر صورت می گیرد که به عرصه واقعیت عینی و یا به عرصه تفکر تعلق دارند.

 

۲

·    نخست باید یک رابطه همترازی راجع به این مجموعه (M₁) یافت شود، تا به کمک آن بتوان مجموعه (M) را به زیرطبقه های (K₁, K₂, ...) تجزیه کرد.

 

۳

·     ما در ضمن این تقسیم بندی، روی هم رفته به عناصری از مجموعه (M) برخورد می کنیم که بنا بر رابطه همترازی پایه ای تعیین شده، نمی توانند آشکارا به هیچیک از زیرطبقه ها تعلق داشته باشند.

 

۴

·     ایدئالیزاسیون در این مورد عبارت خواهد بود از تنظیم این عناصر در زیرطبقه جدیدی.

 

۵

·     طبقات (K₁, K₂, ...) که به این طریق تشکیل می یابند، اکنون به مثابه اکستن سیون های مفاهیم نوساخته در نظر گرفته می شوند که به واسطه طبقه بندی ایدئالیزه کننده به وجود آمده اند.

 

۶

·    چنین طبقه بندی ایدئالیزه کننده را اغلب می توان به طرق مختلف انجام داد.

 

۷

·     طبقه بندی و تشکیل مفاهیم نو به دنبال آن، باید به طور کلی تابع آماج معینی باشد و برای نیل به این آماج باید حداقلی از کار تجرید انجام یابد.

 

۸

·    انتخاب روابط همترازی و تقسیم بندی به طبقات که به دنبال آن صورت می گیرد، نه تنها وابسته به گشتاورهای سینتاکتیکی و سمانتیکی، بلکه همچنین عمدتا وابسته به گشتاورهای پراگماتیکی اند.

 

۹

·     همانند هر نوع  طبقه بندی، با طبقه بندی ایدئالیزه کننده نیز حداقل دو زیرطبقه یعنی طبقه (K) و طبقه مکمل آن (K') و در نتیجه حداقل دو مفهوم ساخته می شوند. 

 

۱۰

·    البته در این مورد نیز باید توجه داشت که پیوست (K) و (K') برابر با مجموعه آغازین (M₁) باشد.

·    یعنی تعداد عناصر آنها نه بیشتر و نه کمتر از (M) باشد.

 

۱۱

·    در طی چنین طبقه بندی ئی، طبقه (K) اغلب نام جدیدی می گیرد و طبقه مکمل آن (K') اغلب نامی دریافت می کند که بنا بر نفی منطقی نام طبقه (K) ساخته نشده باشد.

                                      

۱۲

·     مثال :

·    اعدادی را که ریشه های (رادیکال های) یک معادله جبری نیستند، «اعداد ترانسندنت» می نامند.  

 

۱۳

·     مفاهیمی که از طریق طبقه بندی ایدئالیزه کننده ساخته می شوند (حداقل در بسیاری از علوم تجربی) نخست به طور اینتن سیونال تعیین می شوند و آخر سر  به طور اکستن سیونال دقیقا مرزبندی و تعریف می شوند.

 

ادامه دارد.