فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) اقتصاد سیاسی کلاسیک بورژوائی انگلیس (۱)

  

پروفسور دکتر گرد ارلیتس

برگردان

شین میم شین

 

ویلیام پتی

(۱۶۲۳ـ ۱۶۸۷)

اقتصاددان، دانشمند و فیلسوف انگلیسی

بنیانگذار اقتصاد سیاسی کلاسیک بورژوائی انگلیس

 

۱

·      اقتصاد سیاسی کلاسیک بورژوائی انگلیس نقطه اوج جریان علمی تئوری اقتصادی بورژوازی در قرن هجدهم و دهه اول قرن نوزدهم بود، که مناسبات تولیدی کاپیتالیستی را به مثابه سیستمی از قانونمندی های عینی قابل شناسائی در نظر می گرفت و اغلب بر مبنای تئوری ارزش کار، پیوندهای ماهوی شیوه تولید سرمایه داری را به درستی کشف می کرد.

 

۲

·      تئوریسن های اقتصاد سیاسی کلاسیک بورژوائی انگلیس در رابطه با انقلاب صنعتی در انگلستان قلمفرسائی می کردند و در شکوفائی غول آسای نیروی تولیدی کار انسانی، خصلت تاریخی مترقی کاپیتالیسم را می دیدند.

 

۳

·      آنها در ایامی که تضاد طبقاتی بورژوازی با پرولتاریا هنوز برونی و مرئی نشده بود، بی کوچکترین دغدغه خاطری از تضادهای مختلف جامعه بورژوائی پرده برمی داشتند.

 

۴

·      اصطلاح «اقتصاد سیاسی کلاسیک بورژوائی انگلیس» این سنت تئوری اقتصادی علمی بورژوازی را از تئوری های ماقبل کلاسیکی مرکانتلیستی و فیزوکراتیکی و به ویژه اقتصاد مبتذل عامیانه متمایز می سازد.

 

۴

·      مارکس می نویسد:

·      «من برای اینکه هرگز از یادم نرود، می گویم که منظور من از اقتصاد سیاسی کلاسیک عبارت است از اقتصادی که از زمان ویلیام پتی، پیوند درونی مناسبات تولیدی بورژوائی را مورد پژوهش قرار می دهد.

·      بر خلاف اقتصاد مبتذل عامیانه، که در چارچوب پیوندهای ظاهری پرسه می زند و به سیستماتیزه کردن پر وسواس تصورات توخالی و خود پسندانه رؤسای تولید بورژوائی و اعلام آنها به مثابه حقایق ابدی بسنده می کند.»

·      (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۲۳، ص ۹۵)

 

۵

·      نمایندگان اصلی اقتصاد سیاسی کلاسیک بورژوائی انگلیس به شرح زیر بوده اند:

 

الف

·      آدام اسمیت (۱۷۲۳ ـ ۱۷۹۰)

 

ب

·        دیوید ریکاردو (۱۷۷۲ ـ ۱۸۲۳)

 

۶

·      تفکر اقتصادی کلاسیک بورژوائی که بنیانگذارش ویلیام پتی بوده و به وسیله آدام اسمیت و دیوید ریکاردو به نقطه اوج خود می رسد، به جرگه تفکر کلاسیک بورژوائی به طور کلی (فلسفه و تاریخ)، به انضمام ادبیات کلاسیک بورژوائی تعلق دارد:

 

الف

·      تفکر کلاسیک بورژوائی در جهت بازتولید واقعیت عینی اجتماعی سیر می کند.

 

ب

·      تفکر کلاسیک بورژوائی انسان را در کل جنبنده ای در نظر می گیرد و خود مختاری او را در شناخت قوانین مؤثر در امور به رسمیت می شناسد.

 

۷

·      بورژوازی این موضع کلاسیک را در اشکال زیر ترک می گوید:

 

الف

·      نخست در هنر رومانتیک

 

ب

·      بعد در طول قرن نوزدهم در علم تاریخ (بورک هاردت)

 

پ

·      در تعلیمات اجتماعی عمومی

 

ت

·      و همچنین در جهان بینی فلسفی به طور کلی

·      (تحت تأثیر شوپنهاور، نیچه)

 

۸

·      جریان غیرکلاسیکی اقتصاد بورژوائی با تئوریسین های اقتصاد مبتذل عامیانه که تئوری ارزش کار را کنار می گذارند و از سوی مارکس مورد انتقاد قرار می گیرند، شروع می شود و با مکتب تاریخی و تئوری ارزش هرازگاهی ادامه می یابد.

 

 (تئوری ارزش هرازگاهی ارزش کالاها را بر مبنای موارد مشخص استفاده سوبژکتیو از آنها تعیین می کرد.

  بدین طریق، اگر مشتری یک لیوان آب، تشنه لبی باشد، ارزش آب بالاتر خواهد بود تا وقتی که مشتری آن آدم معمولی باشد. مترجم)

 

۹

·      مارکسیسم وارث و ادامه دهنده تفکر علمی ـ اجتماعی کلاسیک بورژوازی است.

 

ادامه دارد.