درنگی
از
ربابه نون
۱
پرنده‌ها به سوی جانب آبی رفته‌اند
افق
عمودی
است.
منظور فروغ از افقی و عمودی بودن افق چیست؟
افق
به آنجا که آسمان به زمین می رسد، اطلاق می شود که افقی است.
عمودی ضد افقی است.
فروغ
بدین طریق،
معنی دیگری از افق در نظر دارد.
مثلا دورنما، پرسپکتیو. کیفیت حرکت.
هم
حرکت افقی
خطی
است
و
هم
حرکت عمودی.
مثلا حرکت در جاده ها
افقی است
و
حرکت موشک های حامل سفینه های فضایی
عمودی است.
۲
افق
عمودی است
و
حرکت،
فواره‌وار
و
در حدود بینش
اکنون صراحت بیشتر در نظر فروغ جاری می شود:
رفت و برگشت سفینه های فضایی
هم
فواره وار
عمودی
است.
اما منظور فروغ از مفهوم «در حدود بینش» چیست؟
۳
سیاره‌های نورانی می‌چرخند
زمین در ارتفاع به تکرار می‌رسد
و
چاه‌های هوایی
به
نقب‌های رابطه
تبدیل می‌شوند
و
روز
وسعتی است
که در مخیلهٔ تنگ کرم روزنامه نمی‌گنجد.
اکنون
معلوم می شود که حرف فروغ از پرواز است:
پرواز پرنده وار بشر به کاینات.
مفاهیم فروغ در این بند شعر،
مفاهیم کیهان شناسی (کوسمولوژی) اند:
زمین، سیاره ها، چاه های هوایی.
چاه های هوایی
بیانگر دیالک تیک افت و خیز (سقوط وصعود) است:
در روزهای نخست صنعت هواپیمایی برای بیان افت یا صعود ناگهانی و غیر منتظره هواپیماها در حین پرواز که بوسیله سرنشینان آن احساس می شود
از اصطلاح «Pocket Air» که به معنای چاه هوایی است
استفاده می شد.
تصور مردم بر این بوده است که وجود برآمدگی ها و یا چاه ها در جو موجب چنین پیشامدهایی می شود، یعنی هواپیما در مواجهه با یک چاه هوایی، ناگهان در آن سقوط می کند.
حقیقت این است که افت وخیز ناگهانی هواپیما بین پرواز مربوط به برخورد آن با یک جریان قائم هوا و یا برخورد با یک جریان افقی (باد) مخالف جهت پرواز و یا موافق آن است.
دیالک تیک افقی و عمودی.
دراین صورت اگر هواپیمایی حین پرواز ناگهان باستونی از هوا که در حال بالا رفتن است برخورد کند، به تبعیت از آن بالا کشیده می شود،
البته پس از عبور از مقطع ستون مزبور دوباره به ارتفاع اولیه باز می گردد وبالعکس اگر با ستونی از هوا که جریان نزولی دارد برخورد کند افت می نماید.
همچنین اگر هواپیما در پرواز خود ناگهان با باد رو به رو مواجهه شود، چون سرعت آن نسبت به هوا افزایش می یابد
هواپیما بطور غیرمنتظره اوج می گیرد
و عکس این حالت هم در باد پشت «Tail wind» صدق می کند.
۴
سیاره‌های نورانی می‌چرخند
زمین در ارتفاع به تکرار می‌رسد
و
چاه‌های هوایی
به
نقب‌های رابطه
تبدیل می‌شوند
و
روز
وسعتی است
که در مخیلهٔ تنگ کرم روزنامه نمی‌گنجد.
مفهوم «تبدیل چاه های هوایی به نقب های رابطه» به معنی دیالک تیکی بودن روابط است.
مفهوم «عدم گنجایش حوادث روز در مخیله تنگ روزنامه»
به
معنی
کم و کیف رشد یابنده رخدادها ست.
این مشخصه قرن بیستم ـ قرن انقلابات پی در پی ـ بوده است.
ادامه دارد.
من مدتهاست ذهنم درگیر این شعر است. اما برای درک و هضم شعر راه به جایی نمی بردم همواره از حس غنی نهفته در واژگان و هارمونی درونی شعر لذت می بردم. خوشبختانه شما با کشف کلید واژه های شعر و روح نهفته در آن را تا حدودی باز کرده و این کمک شایانی به درک و ارتباط با این شعر می کند.
پاسخحذفو
روز
وسعتی است
که در مخیلهٔ تنگ کرم روزنامه نمی‌گنجد.
یعنی واقعیت هایی که در جهان واقعی اتفاق می افتد بسیار گسترده تر از ٱنی است که در مغز حقی روزنامه ها که مغزی کوچک و در حد کرم دارند، بگنجد.
این فراز از شعر فروغ جمله عمیق و فلسفی لنین را تداعی می کند.
واقعیت همواره پیچیده تر از شناختی است که ما می توانیم از آن بدست آوریم.)نقلبه مضمون(
مغز حقیر
پاسخحذف