فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) اتیک (اخلاق) (۱۱)

 

 

پروفسور دکتر ماتهویس کلاین

برگردان 

شین میم شین

 

۶

اتیک  جریانات فلسفی مختلف بورژوائی

 در  دوران امپریالیسم

 

۱

·    جریانات مختلف فلسفه بورژوائی (فنومنولوژی، نئوپوزیتیویسم، اگزیستانسیالیسم، پرسونالیسم، نئوتومیسم و مکاتب تئولوژیکی دیگر) نیز که  در دوران امپریالیسم به لحاظ اتیکی  کسب اهمیت می کنند، نتوانسته اند برای بحران اخلاقی بورژوائی چاره ای بیابند.

 

۲

·    به عبارت بهتر، خود نشانه بارز و گویای این بحران بوده اند.

 

۱

اتیک و نئوپوزیتیویسم

 

۱

·    نمایندگان نئوپوزیتیویسم اعلام می کنند که کلیه جملاتی که حاوی محتوای معرفتی اند، یا تاوتولوژی های  اپریوریستی ریاضی و منطق اند و یا قضاوت های واقعی ـ تجربی اند و لذا هیچکدام از قضاوت های اتیکی حاوی محتوای معرفتی نیست.

 

·    (تاوتولوژی یعنی بیان مضاعف واقعیت امری.

·    مثلا لخت و عریان. مترجم)

 

۲

·    نئوپوزیتیویست ها ادعا می کنند که قضاوت های اتیکی فقط بیانگر عواطف و احساسات اند و به قصد امر و نهی دیگران صادر می شوند.

 

۳

·    آنها بدین طریق، هرگونه اشتغال علمی با اخلاق را غیرممکن می سازند و یا بی معنا جلوه می دهند.

 

۴

·    نئوپوزیتیویسم، علاوه بر این، اتیک را به طرز قاطعانه ای در تجزیه و تحلیل اخلاقزبانی منحل می کند.

 

۲

اتیک و اگزیستانسیالیسم

 

۱

·    اگزیستانسیالیسم، اخلاق و اتیک را تار و مار می سازد.

 

۲

·    زیرا اگزیستانسیالیسم بر مبنای مفهوم «حیات» که به طرزی کاملا سوبژکتیویستی، یعنی به معنی حیات فردی تعریف می کند، به طرز متافیزیکی میان فرد و جامعه دیوار می کشد و آن دو را در مقابل هم قرار می دهد و بدین طریق اتیک را از موضوع واقعی خود محروم می سازد.

 

·    (موضوع اتیک عبارت است از رابطه متقابل فرد با جامعه، دیالک تیک فرد و جامعه. مترجم)

 

۳

اتیک فنومنولوژی

 

۱

ماکس شلر

(۱۸۷۴ ـ ۱۹۲۸)

فیلسوف آلمانی

مؤلف آثاری در زمینه اتیک، فنومنولوژی و آنتروپولوژی فلسفی

ملقب به «اولین مرد جنت فلسفه»

هایدگر ضمن تأیید لقب او، اعلام کرده که همه فلاسفه قرن بیستم از آبشخور ماکس شلر سیراب گشته اند و او را قوی ترین قدرت فلسفی در آلمان مدرن، اروپای معاصر و فلسفه معاصر نامیده است.

در سال ۱۹۵۴ کارول وژتیلا و بعدها پاپ ژان پل دوم

 تز دکترای او را توسعه عنوان «ارزیابی امکان تشکیل اتیک مسیحی بر پایه سیستم ماکس شلر» مورد مدافعه قرار دادند.

 

·    نمایندگان اتیک ارزشی در فنومنولوژی (مثلا ماکس شلر و نیکولای هارتمن) نیز در ادامه دادن به اتیک به میراث مانده ـ به ویژه از کانت ـ ناکام می مانند.

 

۲

نیکولای هارتمن

(۱۸۸۲ ـ ۱۹۵۰)

فیلسوف و پروفسور فلسفه آلمانی

از اونتولوگ های بنیادی

نماینده رئالیسم انتقادی

از نوسازان مهم متافیزیک در قرن بیستم

آثار او:

اونتولوژی (۴ جلدی)

جلد اول: بنیانگذاری اونتولوژی

جلد دوم: امکان و واقعیت

جلد سوم: ساختمان جهان واقعی

جلد چهارم: آموزه مقولتی و فلسفه طبیعت

فلسفه ایدئالیسم آلمان

اتیک

ارسطو و هگل

خطوط اصلی متافیزیک شناخت و .....

 

·    زیرا ماکس شلر برای اثبات «اتیک ارزشی مادی» دست به دامن آنتروپولوژی و مسیحیت می شود و نیکولای هارتمن به طرز متافیزیکی ـ ایدئالیستی به «عالم ارزش ها»  پناه می برد که به عرصه «فی نفسه موجود» و «اونتولوژیکی» «وجود ایدئال» تعلق دارد.

 

۴

اتیک اوضاع و احوال

 

۱

·    در کلیه این جریانات اتیک بورژوائی واپسین، به ویژه در اتیک اوضاع و احوال رلاتیویستی ـ بورژوائی، احکام اتیکی با شرایط اجتماعی ـ تاریخی جدید همرنگ می شوند.

 

·    (اتیک اوضاع و احوال جریانی در اتیک است که در آن، هنجارهای اخلاقی عام الاعتبار کنار گذشته می شوند و تصمیمگیری های اخلاقی بسته به اوضاع و احوال مشخص اتخاذ می شود. مترجم)

 

۵

شالوده فلسفی جریانات اخلاقی بورژوائی واپسین

 

·    شالوده فلسفی جریانات اخلاقی بورژوائی واپسین را گرایشات زیر تشکیل مید هند:

 

۱

·    سوبژکتیویسم افراطی

 ۲

·    ایراسیونالیسم (خردستیزی)

 

۳

·    مذهب و عرفانگرائی (مثلا در نئوتومیسم)

 

·    در حال حاضر خطوط فکری زیر به طرز تعیین کننده ای فرم کم و بیش برجسته تئوری های اخلاقی امپریالیستی را تشکیل می دهند:

 

۱

·    اسکپتیسیسم (تردیدگرایی)

 

۲

·    پسیمیسم (مکتب مبتنی بر بدبینی)

 

۳

·    فاتالیسم (سرنوشت گرائی، تقدیرگرائی)

 

۴

·    عرفانگرائی

 

۵

·    رلاتیویسم (نسبیت گرایی)

 

۶

·    سوبژکتیویسم

 

·    هدف اصلی این جریانات به شرح زیر است:

 

۱

·    مبارزه بر ضد سوسیالیسم ـ کمونیسم

 

۲

·    مبارزه بر ضد جهان بینی مارکسیسم ـ لنینیسم

 

۳

·    مشروعیت اخلاقی بخشیدن به کاپیتالیسم معاصر.

 

ادامه دارد.