دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۷۹۳)

 

  پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

سیستم

(سامانه)

 

۱

·    سیستم یک واژه یونانی است.

 

۲

·    سیستم به مجموعه ای از عناصر اطلاق می شود که با مجموعه ای از روابط (رلاسیون ها) کلیتی مجزا از محیط زیست را تشکیل می دهند.

 

۳

·    کل روابط (رلاسیون ها) را ساختار سیستم می نامند.

 

۴

·    کلیه اوبژکت ها و پدیده های واقعیت عینی در این و یا آن رابطه سیستمی و یا عناصر سیستمی قرار دارند.

 

۵

·    بنابرین، به عنوان مثال، هر کارخانه صنعتی، سیستمی است که از پیوست عناصر معینی (انسان، فن و غیره) تشکیل یافته است.

 

۶

·    کارخانه صنعتی به مثابه یک کل، یعنی به مثابه عنصری از سیستم درجه بالاتر مثلا رشته صنعتی، اقتصاد ملی است.

 

۷

·    در طبقه بندی سیستم ها که برای کاربست خلاق مفهوم سیستم الزامی است، تفاوت ماهوی میان سیستم هایی با رفتار منفعل (پاسیو) و سیستم هایی با رفتار نگنتروپیکی، یعنی رفتار مبتنی بر آماجگرایی (سیستم های سیبرنتیکی) نقش مهمی بازی می کند.

 

۸

·    کلیت هر سیستم، خود را در استحکام نسبی ساختارش نمودار می سازد.

 

۹

·    مثلا در هر کارخانه تغییر عناصر منفرد (تعویض کادرها، تعویض فن و غیره) می تواند بدون تغییر ساختار سیستم صورت گیرد.

·    این استقلال ساختار از عناصر اما نسبی است.

 

۱۰

·    تغییر عناصر هر سیستمی نهایتا به تغییر ساختار آن، یعنی به تغییر روابط (رلاسیون های) آن منجر می شود و سیستم نوینی تشکیل می یابد، کلیت نوینی با کیفیت خاص خود تشکیل می یابد.

 

·    (برای درک سیستم باید دیالک تیک های زیر را در نظر داشت:

 

الف

دیالک تیک عنصر ـ ساختار ـ سیستم

را

 

ب

دیالک تیک ساختار ـ فونکسیون ـ سیستم

را.

·    مترجم)

 

ادامه دارد.