خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۴۴)

·

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

فصل هفتم

بخش اول

قسمت ۸

 

۸

·     «جدال خرد با خویشتن خویش» که «نمودار آنتی ته تیک» (تضاد مضمونی مثلا در شعر به نیت نمودار سازی تضاد انسان با طبیعت، خدا، جهان) است، جایی پا به صحنه می نهد که «جهان به مثابه کل» موضوع بررسی قرار داده می شود.

۹

·     البته نه تنها، آن سان که با ایده روح و ایده موجود متعالی، در پا فراتر نهادن از جهان مکانی ـ زمانی در بین است، بلکه با گذار از پدیده به جهان پدیده، به جهان کل، به مثابه تجسم کلیه پدیده ها.

۱۰

·     فقط، جهان پدیده است که هرگز موضوع تجربه نیست.

·     بلکه ایده، ایده کیهانی، یعنی ایده جهان است.

۱۱

·     مفهوم «جهان به مثابه کل»، مبنای مجموعه شناخت ما و تنظیمگر آن است.

۱۲

·     بدین طریق، به ناچار، کلیه استنتاجات عقلی، که به جهان به مثابه کل مربوط می شوند، دیالک تیکی می شوند و بالضروره فرم آنتی نوم ها را به خود می گیرند.

·     مراجعه کنید به آنتی نوم.

۱۳

·     آنتی نوم ها در قاموس کانت، تضادهایی اند که در آنها خرد در تلاش برای شناخت جهان به مثابه کل (به مثابه بی قید و شرط، مطلق، لایتناهی)، گرفتار می افتد.

۱۴

·     آنتی نوم ها از دو قطب (تز و آنتی تز) محتوای واحد چیزی و یا موضوعی تشکیل می یابند.

۱۵

·     آنتی نو واقعی البته نباید فقط ادعا شود.

·     بلکه باید «هم قطب و هم ضد آن قطب (تز و آنتی تز) با دلایل واضح و روشن و مطمئن قابل اثبات باشند»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۲، ص ۲، ص ۱۲)

۱۶

·     این در مورد اقطاب کیهانی مصداق دارد.

۱۷

·     آنچه که اقطاب کیهانی (کوسمولوژیکی) تبیین می دارند، فی نفسه، متضاد است.

·     اگرچه مدلل است.

۱۸

·     اقطاب کیهانی (کوسمولوژیکی)، روی هم رفته آنتی نومیکی اند.

ادامه دارد.