۱۳۹۸ آذر ۱۲, سه‌شنبه

خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۱۳)

 
 
پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان
شین میم شین
فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان
توسط ایمانوئل کانت
 
فصل هفتم
بخش اول
فلسفه تئوریکی:
تأکید بر نقش اکتیو سوبژکت در روند شناخت
قسمت اول
 

۱۸
·     متد ترانسندنتال کانت، البته به هر نوعی از شناخت، یعنی به شناخت به طور کلی نمی پردازد.

۱۹
·     بلکه فقط به نوعی از شناخت می پردازد که به طرز اپریوری (ماورای تجربی) امکان پذیر باید باشد.

۲۰
·     کانت تحت عنوان شناخت اپریوریکی، شناختی را در مد نظر دارد که مستقل از هر تجربه ای باشد و توسط خرد کسب شده باشد.

۲۱
·     برای کانت، اما هر شناخت واقعی، اپریوریکی است.

۲۲
·     شناخت اپریوریکی، شناختی است که به طور بی غل و غش، فقط از فرم های مشاهده (مکان و زمان)، از فرم های فهم (مقولات) و از مفاهیم عقلی (ایده ها) کسب شده باشد.

۲۳
·     شناخت اپریوریکی از تجربه نشئت نمی گیرد.
·     اما شناخت تجربی را امکان پذیر می سازد.
·     چگونه؟
·     از این طریق که شناخت اپریوریکی به شناخت تجربی خصلت ضرور (ضد تصادفی) و معتبرالعامی اعطا می کند.

۲۴
·     شناخت اپریوریکی به لحاظ خلوص و منطقی، پیشقدم بر هر تجربه ای می رود.
·     قبل از هر تجربه ای قرار دارد و هر تجربه واقعی را یعنی هر تجربه علمی را امکان پذیر می سازد.

۲۵
·     شناخت اپریوریکی اما به لحاظ زمانی ـ پسیکولوژیکی پسقدم بر تجربه است.
·     دنباله رو تجربه است.

۲۶
·     کانت منکر آن نیست که هر شناختی با تجربه سربرمی دارد و توسط حواس وساطت می شود. 

۲۷
·     کانت، تزی را توسعه می دهد که بنا بر آن، با هر شناختی باید با گشتاوری منطقی و یا با گشتاوری ترانسندنتال ـ اپریوریکی همراه باشد:
·     فرمال ها در فرم فرم های مشاهدتی محض (مکان و زمان) و مفاهیم فهم محض (مقولات)، مواد (موضوع) شناخت عرضه شده با تجربه را به شناخت واقعی، علمی، یعنی ضرور (نه، تصادفی) و معتبرالعام (یعنی نه فقط معتبر در مورد منفردی) تبدیل می کند.

۲۸
·     شناخت اپریوری به «یقین بی چون و چرا منجر می شود.
·     یعنی ضرورت (ضد تصادف) مطلق  را با خود دارد»
·     یعنی مبتنی بر «هیچ دلیل تجربی نیست.»
·     یعنی «فراورده بی غل و غش خرد است.
·     علاوه بر این، اما ترکیبی بی چون و چرا ست.»
·     وسعت بخشنده به شناخت است.
·     (کانت، «آثار»، جلد ۳، ص ۱۴۲)

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر