حافظ
ویرایش و تحلیل
از
میمحا نجار
۱
ز خط یار بیاموز
مهر
با
رخ خوب
که
گرد عارض خوبان
خوش است
گردیدن
معنی تحت اللفظی:
مهربانی ضمن ماهرویی
را
از
خط یار
بیاموز.
برای اینکه گرد رخسار خوبان گردیدن، خوشایند است.
برای درک محتوای این بیت غزل خواجه
باید
فرم و ساختار بغرنج آن
را
شناخت.
۲
ز خط یار بیاموز
مهر
با
رخ خوب
که
گرد عارض خوبان
خوش است
گردیدن
خواجه
رخ یار
را
به
گل زیبایی
تشبیه می کند
و
تماشاگر
را
به
پروانه ای.
چارچوب رخ یار
را
خط یار
محسوب می دارد
و
گردیدن پروانه وار به دور رخ یار
را
ارج می نهد.
۳
ز خط یار بیاموز
مهر
با
رخ خوب
خواجه
در
این بیت غزل
ماهرویی را با مهربانی
ناسازگار می داند.
یعنی
به
دیالک تیک ماهرویی و نامهربانی
باور دارد:
قاعده
برای خواجه
ماهرویی توأم با نامهربانی
است.
یار مورد نظر خواجه
استثنائی
است:
علیرغم ماهرویی
مهربان
است.
۴
که
گرد عارض خوبان
خوش است
گردیدن
خواجه
گرفتار بینش فرمالیستی
است.
تعیین کننده
در
دیالک تیک فرم و محتوا
برای خواجه
فرم
است
و
محتوا
برابر با هیچ و پوچ است.
اگر
عارض یار زیبا نباشد،
گردیدن گرد آن
ناخوشایند خواهد بود.
می توان گفت
که
استه تیک و اروتیک فرماسیون های بنده داری و فئودالی
فرمالیستی
است.
یعنی
ما
با
صورت پرستی
سر و کار داریم.
سستی این بینش فئودالی
در
زوال زیبایی صوری
است.
با
گذشت زمان
گل می پژمرد و به خس مبدل می شود.
عارض زیبای یار
تنفر انگیز و حتی تهوع انگیز می گردد.
آنگاه
معلوم هر خری می شود
که
تعیین کننده
در
دیالک تیک فرم و محتوا
نمود و بود
ظاهر و ذات
محتوا و بود و ذات
است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر