۱۳۹۸ خرداد ۴, شنبه

تأملی در «تزهايی راجع به فويرباخ» (۳۵)


تزهايی راجع به فويرباخ
کارل مارکس
اديت شده توسط انگلس
(مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۳، ص ۵ ـ ۷)

ترجمه و تحلیل
از
شین میم شین


تز نهم
 
حد اعلای دستاورد ماتریالیسم تماشاگر
یعنی
ماتریالیسمی 
که 
حسیت 
 را
به
مثابه کردوکار پراتیکی
درک نمی کند،
عبارت
است
از
تماشای افراد منفرد و جامعه بورژوایی.
 
   سؤال
این
بود
که
دلیل پاسیویته ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
چه 
بوده است؟
 
ضمنا
دلیل اکتیویته ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی
(به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
   چیست؟
 
 ۱ 
حد اعلای دستاورد ماتریالیسم تماشاگر
یعنی
ماتریالیسمی 
که 
حسیت 
 را
به
مثابه کردوکار پراتیکی
درک نمی کند.
 
مارکس
به
این 
سؤال ما
جواب داده است:
 
دلیل پاسیویته ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
عدم درک حسیت به مثابه کردوکار پراتیکی
 بوده است.
 
حسیت 
  به
چه معنی 
است؟
 
مارکس
در
مفهوم حسیت
کار جسمانی انسانی
(کار مادی)
را
تجرید کرده است.
 
ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
کار جسمانی انسانی
را
به
همان سان 
دیده اند،
که
کار جسمانی نباتات و جانوران از حشره تا حیوان
را
دیده اند.
 
مثلا
کار جسمانی مورچگان و زنبوران و عنکبوتان و غیره
را
دیده اند.
 
آنها
اما
حسیت
را
یعنی کار جسمانی بشری
را
به
عنوان کردوکار پراتیکی
ندیده اند.
 
منظور
از
کردوکار پراتیکی
چیست؟
 
 ۲
حد اعلای دستاورد ماتریالیسم تماشاگر
یعنی
ماتریالیسمی 
که 
حسیت 
 را
به
مثابه کردوکار پراتیکی
درک نمی کند.
 
۱
پراتیک 
به 
روند تمامجامعه ای تحول واقعیت عینی بوسیله انسان ها
 اطلاق می شود.
 
۲
  پراتیک 
به 
«کردوکار شیئی»، 
«کل کنش و تقلای» انسان های بطور اجتماعی متحد شده 
برای تغییر محیط طبیعی و اجتماعی خویش 
اطلاق می شود.

۳
  پراتیک 
حلقه واسط میان سوبژکت و ابژکت 
است:
 
الف
  سوبژکت، 
بشریتی 
است 
که 
به
طور اجتماعی 
سازمان یافته است 
 
ب
  اوبژکت، 
عرصه واقعیت عینی
 است، 
که
 تحت تأثیر عملی سوبژکت 
قرار دارد.

۴
مثال
 
سوبژکت کفاش
است.
 
اوبزکت
چرم
است.
 
۵
  مفهوم مارکسیستی پراتیک 
شاخص های بنیادی روند زندگی انسانی
 را 
و 
شیوه زیست انسانی
 را 
عمده می کند.

۶
  کشف تعین های بنیادی روند زندگی انسانی 
تنها 
در 
رابطه 
با 
تشکیل فلسفه مارکسیستی
 ـ به طورکلی ـ 
امکان پذیرشده است.

۷
  پیش شرط این کشف
 ـ قبل از همه ـ 
عبارت بود 
از
 وقوف
 به
 نقش تولید مادی در روند زندگی انسانی.

۸
  آموزش مارکسیستی پراتیک 
 به
 نشان دادن نحوه و نوعی
 می پردازد،
 که
 در
 آن 
جنبه های مختلف روند زندگی انسانی
 ـ به مثابه یک روند عملی، بمثابه پراتیک ـ  
 به
 او
 نسبت داده می شوند.
 
مراجعه کنید 
به
پراتیک
  
۳
حد اعلای دستاورد ماتریالیسم تماشاگر
یعنی
ماتریالیسمی 
که 
حسیت 
 را
به
مثابه کردوکار پراتیکی
درک نمی کند.
 
ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
از
مفهوم پراتیک
بی خبر بوده اند.
 
سؤال
این
است
که
چرا؟
 
دلیل این ضعف ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
عدم شناخت نقش تولید مادی مایحتاج حیاتی توسط بشر 
بوده است.
 
به
عبارت دقیقتر
بیگانگی
با
تز معروف 
به
«درک ماتریالیستی تاریخ»
بوده است
که
یکی
 از 
مهم ترین کشفیات مارکس
است.
 
مراجعه کنید
به
«درک ماتریالیستی تاریخ» 
 
این
کشف مارکس
برای
فلسفه، جامعه شناسی و علوم اجتماعی
به 
همان اندازه اهمیت دارد
که
کشف آتش
برای
تولید مایحتاج حیاتی انسانی و تسوعه جامعه بشری
اهمیت داشته است.
 
با
این کشف مارکس
فلسفه، جامعه شناسی و علوم اجتماعی
کیفیت علوم طبیعی، تجربی، ریاضی
کسب می کنند.
 
۴
حد اعلای دستاورد ماتریالیسم تماشاگر
یعنی
ماتریالیسمی 
که 
حسیت 
 را
به
مثابه کردوکار پراتیکی
درک نمی کند،
عبارت
است
از
تماشای افراد منفرد و جامعه بورژوایی.
 
شق القمر و هنر ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
تماشای افراد منفرد و جامعه بورژوایی
در
حسیت
(کار جسمانی بشری)
بوده است.

به
واژه «تماشا» 
در
این جمله مارکس
باید
توجه جدی
داشت.

ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
در
حسیت
(کار جسمانی بشری)
حتی
نمی توانند
افراد منفرد 
(افراد تک و تنها و مجرا)
را
و
جامعه بورژوایی
را
درک کنند،
بلکه
فقط
 می توانند تماشا کنند.
 
به
همین دلیل
ماتریالیسم های ماقبل ماتریالیسم دیالک تیکی ـ تاریخی (به انضمام تئوری شناخت مارکسیستی)
را
ماتریالیسم های تماشاچی
(پاسیو، منفعل)
هم
نامیده اند.
 
پایان
تز نهم
ادامه دارد.
 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر