شعور طبقاتی (۳)

 

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت

و

دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین  

 

 

شعور

(روح، ضمیر، دل)

ادامه

۲۴

·    شعور (روح، ضمیر، دل)، پس از تشکیل به یکی از شرط های خاص طرز زندگی انسانی بدل می شود.

۲۵

·    مدل درونی جهان برونی تشکیل شده در شعور (روح، ضمیر، دل)، در اطلاعات ذخیره شده، فقط حاوی معارف مکسوبه تاکنونی در روند شناخت طبیعت و جامعه نیست.

۲۶

·    شعور، به واسطه پراتیک (عمل، آزمون، آزمایش و غیره)، از جهان برونی سیل لاینقطعی از اطلاعات دریافت می دارد.

·    این اطلاعات را مورد حلاجی قرار می دهد و به استکمال (کمال یابی) مدل درونی اش نایل می آید.

·    ضمنا «یاد می گیرد.»

·    یعنی اطلاعات حاصله راجع به موفقیت ها و یا ناکامی های (ناموفقیت های) برنامه های عملا تحقق یافته خویش را مورد ارزیابی قرار می دهد. 

۲۷

·    شعور، بر بنیان این ارزیابی، به طرز مستمری به اقدامات زیر جامه عمل می پوشاند:

الف

·    صدور اطلاعات دستوری (امر و نهی)

ب

·    تعیین برنامه های رفتاری 

پ

·    آماجگزاری ها

ت

·    تعیین طرز رفتار 

ث

·    عرضه معیارهای ارزیابی

·    و غیره

۲۸

·   شعور (روح، ضمیر، دل)، بدین طریق، مجموعه روند زندگی عملی آدم ها را تنظیم می کند.

۲۹

·    در مطابقت با آن، شعور (روح، ضمیر، دل)، فونکسیون های متنوع متعددی را در روند حیات اجتماعی به انجام می رساند که  در وابستگی به عوامل زیر توسعه و تکامل می یابند:

الف

·      در وابستگی به سطح توسعه پراتیک اجتماعی 

ب

·    در وابستگی به سطح توسعه نیرو های مولده 

پ

·      در وابستگی به سطح توسعه مناسبات تولیدی 

۳۰

·    مهم ترین فونکسیون های شعور (روح، ضمیر، دل) به شرح زیرند:

الف

·    فونکسیون معرفتی 

     (فونکسیون مربوط به کسب دانش، فهم، تفکر)

ب

·    فونکسیون تله ئونومیکی 

     (فونکسیون تعیین هدف و آماج و نتیجه و غیره)

پ

·    فونکسیون برنامه ریزی

ت

·    فونکسیون هنجاری (هنجارسازی) 

ث

·    فونکسیون برهانی (فونکسیون فلسفی، تعالیم ارزیابی)

۳۱

·    فونکسیون معرفتی، فونکسیون اولیه و بنیادی شعور انسانی بوده است. 

۳۲

·    شعور (ضمیر، دل)، به مثابه ابزار معرفتی (شناخت) یونیورسال (عام)، در خدمت انعکاس فکری خواص و مشخصات و پیوند ها و قانونمندی های جهان عینی است و بدین طریق بنیان تعیین کننده برای عمل هدفمند انسانی را پدید می آورد.

۳۳

·    اهمیت خاص شعور این است که این فونکسیون معرفتی اش، هم حاوی جنبه توضیحی است و هم حاوی جنبه پیش بینی. 

 

الف

جنبه توضیحی شعور

۱

·    جنبه توضیحی شعور، به توضیح واقعیات اموری می پردازد که در اثر مشاهده عرض اندام می کنند. 

۲

·    این جنبه توضیحی شعور اما برای تسلط بر جهان کافی نیست. 

۳

·    مؤثریت معرفتی شعور، ضمنا  شامل ممان (گشتاور) پیش بینی واقعیات اموری است که تاکنون معلوم و موجود نبوده اند.

۴

·    این جنبه پیش بینی شعور، بویژه تحت شرایط تولید اجتماعی تا درجه عالی توسعه یافته لازم می آید.

۵

·    چون از این جنبه پیش بینی شعور، زمانی می توان عمیقا استفاده به عمل آورد که علاوه بر شناخت سطح موجود توسعه نیرو های مولده، حوایج، امکانات فنی، مناسبات اجتماعی و غیره، توسعه آتی با احتمال حتی الامکان متعالی، پیشاپیش، درک شود. 

ب

فونکسیون تله ئونومیکی شعور

(فونکسیون تعیین هدف و آماج و نتیجه و غیره)

۱

·    فونکسیون تله ئونومیکی شعور در تعیین عوامل زیر در عرصه های مختلف حیات انسانی است: 

الف

·    در تعیین آماج های کردوکار انسانی 

ب

·    در تعیین اهداف کردوکار انسانی 

·    مراجعه کنید به هدف، آماج، دیالک تیک وسیله و هدف، دیالک تیک وسیله و آماج در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

۲

·    هر عمل آگاهانه (یعنی عمل اندیشیده و عمدی و نه خودپو) هر فرد، هر گروه اجتماعی، هر سازمان اجتماعی و همچنین کل جامعه به تعیین آماج ها و اهداف نیاز مبرم دارد.

·    آماج ها و اهدافی که باید بر شناخت علمی حتی الامکان دقیق و پیش بینی علمی حتی الامکان دقیق مبتنی  باشند.

۳

·    این فونکسیون شعور، در جامعه سوسیالیستی به طرز نیرومندی توسعه می یابد.

۴

·    برای اینکه در جامعه سوسیالیستی، فرمولبندی آماج های به لحاظ زمانی محدود برای توسعه کلی جامعه و در پیوند با آن، برای هر زیرعرصه اجتماعی منفرد الزامی است.

·    آماج هایی که تعیین کننده ی کل عمل جامعه اند.

·    چون اعمال همیشه با توجه به این آماج ها انجام می یابند. 

پ

فونکسیون مبتنی بر برنامه ریزی شعور 

۱

·    فونکسیون مبتنی بر برنامه ریزی شعور به طور بیواسطه با فونکسیون تله ئونومیکی (فونکسیون هدفگزار و آماجگزار) شعور در پیوند است. 

·    بدین طریق استراتژی های عملی منطبق با آماج های تعیین شده، تشکیل می شوند.

۲

·    استراتژی های عملی منطبق با آماج های تعیین شده،  در فرم نقشه ریزی ها صورت می گیرند که حاکی از وسایل، متد ها و توالی گام های ضرور برای نیل به آماج ها هستند. 

ت

فونکسیون هنجاری شعور

·    فونکسیون هنجاری شعور، به تثبیت منافع بنیادی، حوایج بنیادی و معارف تجربی بنیادی جامعه، طبقات و گروه های اجتماعی و غیره در فرم هنجارهای رفتاری منجر می شود، که به برکت افکار عمومی برای همه اعضای جامعه، وابستگان به طبقه اجتماعی معینی و غیره واجب الرعایه اند.  

ث

فونکسیون برهانی شعور

·    فونکسیون برهانی شعور به فرمولبندی منافع اجتماعی بنیادی و حوایج اجتماعی بنیادی در فرم ارزش ها منجر می شود که به مثابه معاییری (معیارهایی) برای ارزیابی رفتار انسانی، آماج های انسانی و وسایل لازم برای جامه عمل پوشاندن به آنها مورد استفاده قرار می گیرند. 

۳۴

·    همه این فونکسیون های شعور در وحدت با یکدیگرند و متقابلا بر همدیگر مؤثر می افتند.

۳۵

·    این حاکی از آن است که شعور، نه انعکاس پاسیو (منفعل، آیینه وار) واقعیت عینی، بلکه ابزار تحول اکتیو (تحول مبتنی بر آگاهی و نه تحول خود به خودی) جهان، ابزار هدایت و تنظیم روند فوق العاده بغرنج حیات اجتماعی است که بنا بر اصل فیدبک  عمل می کند. 

·    (فیدبک به مکانیسمی در سیستم حلاجی سیگنال ها و اطلاعات اطلاق می شود که در آن بخشی از مقادیر نهایی، مستقیما و یا در فرم تغییریافته به سیستم آغازین  برگردانده می شود.

·    مثال برای فیدبک بهمن است که در راه خود، توده های برف هر چه بیشتری را به خود می بندد و حجیم تر می گردد. مترجم)

۳۶

·    به قول ولادیمیر لنین، «شعور، نه تنها جهان را منعکس می کند، بلکه علاوه بر آن، جهان را می سازد.»

·    (لنین، «کلیات»، جلد ۳۸، ص ۲۰۳)

ادامه دارد.