متد تجزیه ـ تحلیلی (آنالیتیکی) (۳)

 

تجزیه و تحلیل) 

 (آنالیز)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

V

اسحاق نیوتون

(۱۶۴۲ ـ ۱۷۲۷)

فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند دولتی

سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه

۱

·      به همان سان هم برای نیوتون که متد آنالیتیکی و متد سنتزی را بدون واسطه ای با متد استنتاجی و یا استقرائی پیوند می دهد، جدا از یکدیگر می مانند.

·      مراجعه کنید به استنتاج، استقراء در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

۲

·      در آنالیز بکمک مشاهده و آزمایش، از معلول ها، علت ها نتیجه گرفته می شوند و از مرکب ها، ساده ها.

۳

·      سنتز از توضیح پدیده ها به کمک اصول عام تشکیل می یابد.

۴

·      متد سنته تیکی به اثبات معارف جدیدی می پردازد که متد آنالیتیکی به همراه آورده است.

۵

·      آنالیز از نظر زمانی قبل از سنتز وجود داشته است.

VI

 ایمانوئل کانت

(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

اثر او تحت عنوان «انتقاد از عقل محض» نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.

کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی به روی فلسفه گشوده است:

اتیک (نقد خرد عملی)

استه تیک (نقد قوه قضاوت)

مذهبفلسفه

حقوقفلسفه

تاریخفلسفه

۱

·      جدا کردن و در مقابل هم قرار دادن متافیزیکی آنالیز و سنتز با کانت هم به جای خود می ماند و به صورت در مقابل هم قرار دادن منطق عام و منطق ترانسندنتال در می آید که یکی با کردوکار آنالیتیکی فهم مطابقت دارد و دیگری با کردوکار سنته تیکی فهم: 

الف

·      «از طریق آنالیز، تصورات مختلف در قالب یک مفهوم ریخته می شوند (که حوزه عمل منطق عام است.)

ب

·      اما منطق ترانسندنتال نه ریختن تصورات در قالب مفهوم، بلکه ریختن سنتز (ترکیب) صرف تصورات در قالب مفهوم را می آموزد.»

·      (کانت، «ب ۱۰۴»)

۲

·      به نظر کانت آنالیز نمی تواند دانش جدیدی را پدید آورد.

۳

·      برای اینکه آنالیز فقط به تجزیه آنچه که هست، بسنده می کند.

·      ولی هر دانشی تنها بمثابه سنتز امکان پذیر می گردد.

۴

·      ضمنا دلیل سنتز، نه در خود اوبژکت، بلکه در سوبژکت شناسنده است. 

4

·      از این رو، سنتز نیز اگرچه تنها فرم دانش است، ولی به معنی حقیقت عینی، به معنی دانش نسبت به «چیزهای در خود» نیست. 

ادامه دارد