ماتریالیسم دیالک تیکی و ماتریالیسم تاریخی (۱۹)

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

ولفگانگ پطر ایشهورن

الفرد کوزینگ

گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

۴

      مرحله لنینی توسعه فلسفه مارکسیستی 

۱

·      پس از درگذشت مارکس و انگلس تئوریسین های مارکسیستی زیر  خدمات ارزنده ای در تدوین و قبل از همه در دفاع و ترویج ماتریالیسم دیالک تیکی و ماتریالیسم تاریخی به عمل آورده اند:

الف

·      مرینگ

ب

·      پله خانف

پ

·       لافارگ

ت

·      لابریولا 

ث

·       برای مدتی کائوتسکی

۲

·      به قول لنین، قبل از همه باید به آثار فلسفی پله خانف اشاره کرد که «در کل ادبیات مارکسیستی بین المللی آن دوران، بهترین آثار محسوب می شوند»

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۳۲، ص ۸۵)

۳

·      لنین اما در توسعه خلاقانه ماتریالیسم دیالک تیکی و ماتریالیسم تاریخی نقش خاصی ایفا می کند.

۴

·      از این رو ست که بحق، از مرحله لنینی توسعه فلسفه مارکسیستی سخن می رود.

۵

·      آثار فلسفی لنین با تعمیم تئوریکی پراتیک انقلابی طبقه کارگر در دوران امپریالیسم، در دوران انقلاب پرولتری، در تجارب اولیه دولت شوراها، در ساختمان جامعه سوسیالیستی و همچنین در انقلاب علوم طبیعی که در نقطه عطف قرن رخ داد، پیوند ناگسستنی دارند.

۶

·      لنین در اثر فلسفی اصلی خویش، تحت عنوان «ماتریالیسم و امپیریوکریتیسیسم» (۱۹۰۸) انقلاب در فیزیک را مورد تحلیل قرار می دهد و معارف نوین حاصله از آن را تعمیم  می بخشد.

۷

·      لنین درک ماتریالیستی از مقوله های فلسفی «حرکت»، «مکان»، «زمان»، «علیت» (علت و معلول) و غیره را تعمیق می بخشد و تعریف ماتریالیستی ـ دیالک تیکی کلاسیک از مقوله «ماده» را فرمولبندی می کند.

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۱۴، ص ۲۶۰)

۸

·      او در اثر خویش تحت عنوان «ماتریالیسم و امپیریوکریتیسیسم» (۱۹۰۸)، مبانی تئوری شناخت ماتریالیستی ـ دیالک تیکی و مقوله های مربوطه را توسعه می دهد.

۹

·      لنین ـ بویژه ـ آموزش مارکسیستی مربوط به نقش پراتیک اجتماعی در شناخت را و رابطه میان حقیقت عینی، مطلق و نسبی را غنا می بخشد.

۱۰

·      او در این اثر خویش، اصل جانبداری فلسفه را فرمولبندی و اثبات می کند که برای ماتریالیسم دیالک تیکی اهمیت بنیادی دارد.

۱۱

·      لنین در اثر خود، تحت عنوان «دفاتر فلسفی» (۱۹۱۴ ـ ۱۹۱۶) که عمدتا از یاد داشت های انتقادی به آثار هگل، تذکرات و یاد داشت های پراکنده تشکیل می شوند، غنای دیالک تیک مارکسیستی را وسعت می بخشد و بسیاری از مفاهیم و مقولات ماتریالیسم دیالک تیکی را جامه مشخص می پوشاند.

۱۲

·      لنین به هسته دیالک تیک، به آموزش تضاد و قانون وحدت و «مبارزه» اضداد توجه خاصی مبذول می دارد.

۱۳

·      توسعه خلاق ماتریالیسم و دیالک تیک در آثار لنین که به خیانت بین الملل دوم و به بررسی ریشه های تئوریکی این خیانت مربوط می شوند، از اهمیت بزرگی برخوردار است.

۱۴

·      او در اثر خود تحت عنوان «شکست بین الملل دوم» (۱۹۱۵) نشان می دهد که ریشه تئوریکی خیانت به اصول مارکسیسم از طرف رهبران و تئوریسین های بین الملل دوم عبارت است از جایگزین کردن دیالک تیک مارکسیستی با سوفیسم و اکلکتیسیسم.

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۲۱)

۱۵

·      (سوفیسم جریانی در فلسفه یونان بوده که تأثیرش از اواسط قرن پنجم تا پایان قرن چهارم قبل از میلاد ادامه یافته است.

۱۶

·      اهمیت سوفیسم در این است که نمایندگان آن در تاریخ فلسفه انسان را با تمامت آن در کانون بررسی فلسفی قرار داده اند که طرح آنتروپولوژیکی مسائل نامیده می شود.

۱۷

·      سوفیسم به جریانات زیر منحرف می شود:

الف

·      به مفهوم بازی صرف

ب

·      به فن اقناع بر مبنای استنتاجات غلط و فریبا  

پ

·      به  مجادله توخالی برسر واژه ها.

۱۸

·      اکلکتیسیسم ـ بطور کلی ـ عبارت است از آمیختن مکانیکی عناصر فکری مختلف با هم.

۱۹

·      ما زمانی با اکلکتی سیسم فلسفی سر و کار داریم که کسی تئوری ها، نظرات و قبل از همه عناصر و تزهای سیستم ها و جریانات فلسفی مختلف را بدون تلاش در جهت ترکیب خلاقانه آنها و بدون بر طرف کردن تناقضات منطقی موجود در آنها، با هم مخلوط کند و سیستم من در آوردی «جدیدی» را بوجود آورد.

·      مترجم)  

۲۰

·      لنین در اثر دیگرش تحت عنوان «دولت و انقلاب» تئوری مارکسیستی دولت را با توجه به میراث تئوریکی مارکس و انگلس توسعه می دهد و بر شرایط جدید، یعنی بر دوران امپریالیسم و دوران انقلابات پرولتری انطباق می دهد.

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۲۵)

۲۱

·      لنین در آثار دیگرش، پس از پیروزی انقلاب اکتبر به تعمیم تجارب انقلاب می پردازد و گام های مشخص لازم را در زمینه ساختمان جامعه سوسیالیستی توضیح می دهد.

۲۲

·      لنین در سلسله مقالات بنیادی خویش به تحلیل دیالک تیک پیچیده دوره گذار می پردازد و متدهای ساختمان سوسیالیستی جامعه را تدوین می کند.

۲۳

·      مقاله لنین تحت عنوان «راجع به اهمیت ماتریالیسم رزمنده» میراث ارزشمند فلسفی او محسوب می شود.

۲۴

·      لنین در این مقاله خواستار وحدت تنگاتنگ میان ماتریالیسم دیالک تیکی و علوم طبیعی می شود.

۲۵

·      او بررسی انتقادی دیالک تیک هگل را برای توسعه خلاق دیالک تیک مارکسیستی و برای جامه عمل پوشاندن به روشنگری آته ئیستی فشرده توصیه می کند.

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۳۳، ص ۳۱۲)

ادامه دارد.