جلال‌الدین محمد بلخی
معروف به مولوی
(۶۰۴ ـ ۶۷۲ ه. ق)
ویرایش و تحلیل
از
شین میم شین
بردن پادشاه آن طبیب را بر بیمار تا حال او را ببیند.
مولوی
مثنوی معنوی
دفتر اول
۱
قصهٔ رنجور و رنجوری بخواند
بعد از آن در پیش رنجورش نشاند
معنی تحت اللفظی:
پادشاه به طبیب آسمانی ـ انتزاعی ـ خیالی ـ الهی
از
وضع کنیزک رنجور و بیماری اش
گزارش می دهد.
بعد
او
را
نزد بیمار می برد.
مولانا
در این بیت شعر،
دیالک تیک دستور زبانی (گرامری) صفت و موصوف
را
به شکل دیالک تیک رنجوری و رنجور (بیماری و بیمار، درد و درمند) بسط و تعمیم می دهد.
پادشاه
هم
از
وضع و حال کنیزک
گزارش می دهد
و
هم
از
علائم بیماری اش.
۲
رنگ روی و نبض و قاروره (ادرار) بدید
هم علاماتش، هم اسبابش شنید
معنی تحت اللفظی:
طبیب آسمانی ـ انتزاعی ـ خیالی ـ الهی
به بررسی رنگ روی کنیزک و ادرار و نبض او می پردازد.
ضمنا
به علایم بیماری و طرز معالجه اش توسط اطبای زمینی ـ مشخص ـ واقعی ـ طبیعی توجه می کند.
۳
رنگ روی و نبض و قاروره (ادرار) بدید
هم علاماتش، هم اسبابش شنید
مولانا
در این بیت شعر
دیالک تیک نمود و بود
را
یعنی
دیالک تیک ظاهر و باطن
را
یعنی
دیالک تیک پدیده و ماهیت
را
به شکل دیالک تیک نبض و ادرار و رنگ روی و علایم بیماری کنیزک و بیماری اش بسط و تعمیم می دهد.
روند و روال تجربی و منطقی شناخت هر چیز هم از همین قرار است:
شناخت هر چیز از شناخت ظاهر آن چیز شروع می شود.
مثلا برای شناخت ماهیت سیبی
چاره ای جز توجه کردن به ظاهر آن، به رنگ و بوی و شکل و شمایل آن نیست.
چون
ظاهر سیب
نشانه هایی
از
ذات سیب
دارد.
در ظاهر هر مریض هم
به همین سان
نشانه های مرض او نمودار می گردند.
۴
مولانا
رنگ روی و نبض و قاروره (ادرار) بدید
هم علاماتش، هم اسبابش شنید
در این بیت شعر
ضمنا
متد (روش، اسلوب) معالجه اطبا را در مفهوم اسباب تجرید می کند.
هر شناختی تو سط هر شناسنده ای با متد معینی صورت می گیرد.
ما
در روند شناخت
همیشه و همه جا
با
دیالک تیک تئوری و متد
سر و کار درایم.
برای اینکه شناخت هر چیزی مستلزم به کار بستن تئوری معین و متد معینی است.
مثال
برای کشف باکتری های موجود در چیزی
علم میکروبیولوژی (تئوری) و میکروسکوپ (متد)
لازم است.
برای کشف فلزات موجود در هر چیزی
علم شیمی و متدهای شیمیایی لازم می آیند.
برای کشف علل مرض معینی
علم طب و متد های طبی و علمی
(مثلا متدهای شیمی برای تعیین محتوای قاروره (ادرار) مریض)
لازم می آیند.
۵
رنگ روی و نبض و قاروره (ادرار) بدید
هم علاماتش، هم اسبابش شنید
می توان گفت:
شناخت هر چیز
مثلا
شناخت بیماری کنیزک
مستلزم کاربست تئوری (علم طب)
از
سویی
و
کاربست متد معینی
از
سوی دیگر
است.
این بدان معنی است
که
ما
همیشه و همه جا و در هر مورد معین
با
دیالک تیک تئوری و متد
سر و کار داریم.
به همین دلیل
هر دانش آموزی و کارآموزی در هر زمینه
همزمان
هم
به
آموزش تئوری مربوطه
می پردازد
و
هم
به
آموزش متد مربوطه.
ادامه دارد.
پایدار و برقرار باشید
پاسخحذفدر فراز زیر
"برای اینکه شناخت هر چیزی مستلزم به کار بستن تئوری معین و متد معینی است.
مثال
برای کشف باکتری های موجود در چیزی
علم میکروبیولوژی (تئوری) و میکروسکوپ (متد)
لازم است.
برای کشف فلزات موجود در هر چیزی
علم شیمی و متدهای شیمیایی لازم می آیند."
منظور مورد برداشت شما از
متد
وسایل کار است ؟
وسایل کار و بالطبع شیوه بکاربستن آن است ؟
خارستار لطف و توضیح بیشتر شما هستیم.
چند دانشجوی شیمی ...
ممنون.
پاسخحذفمتد یکی از مفاهیم فلسفی است که تعریفش ترجمه شده و در هفته های آتی منتشر خواهد شد. متد در این مطلب به معنی روش بررسی موضوعات متنوع است.
متد خود دیالک تیکی از متد نظری و متد عملی است:
هر رشته علمی مثلا شیمی و فیزیک و بیولوژی و غیره متدهای نظری و عملی خاص خود را دارند.
مثلا متد تحلیلی شیمی
آسیاب کردن سنگپاره ای
تبدیل آن به پودر
بعد
تعیین فلزات و شبه فلزات موجود در آن پودر
شیمی برای این کار دهها روش و وسیله شناخت پدید آورده است
یعنی مجموعه ای از اسالیب و یا متدهای مختلف که بسته به موضوع بررسی (بسته به اینکه چیز مورد نظر معدنی است و یا آلی) به خدمت گرفته می شود. میکروبیولوژی هم میکروسکوپ های متنوع با درجات تشخیص متفاوت پدید اورده است. ستاره نشاسی هم به همین سان تلسکوپ های متنوع به خدمت می گیرد.
پاسخحذفاندکی اندر باب تفکر و طرز تفکر
http://hadgarie.blogspot.com/2018/08/blog-post_993.html