خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۲)

پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر گرهارد بارچ

بررسی تاریخ توسعه ی فلسفه کلاسیک بورژوائی

بخش دوم

سر آغاز تفکر کلاسیک بورژوائی

در

 فلسفه نیکولاس کوزانوس

ادامه

قسمت دوم

ادامه

 ۱۱

·      تفسیر متسکله از فلسفه کوزانوس، کمتر به جریان واقعی توسعه فلسفی ومنبع فلسفی ـ تاریخی ربط دارد.

۱۲

·      تفسیر متسکله از فلسفه کوزانوس، بیشتر به  مسئله سؤال انگیز در دهه دوم  قرن بیستم ربط دارد که در صدد برقرار سازی سازش میان شناخت مبتنی بر وحی مذهبی و شناخت علمی و توجیه فلسفی آن است.

۱۳

·      متسکه می نویسد:

·      «شاید برای فقها و فلاسفه قابل تأمل باشد که هم در فلسفه کوزانوس و هم در فلسفه ی هگل، مسائل فلسفی و فقهی در هم تنیده اند.

·      اما هر هماهنگ سازی عجولانه مسائل فقهی و فلسفی هم به همان اندازه سؤال انگیز است.

·      این بیشتر به معنی عدم شناخت وظایفی است که برای تفکر غربی با توجه به  تاریخ خاصش  تعیین شده اند.

·      آن سان که وجود دره ای میان ایمان (باور) و دانش، وحی و تفکر را مجاز می دارد.» 

·      (متسکله، «کوزانوس و هگل»، ۱۹۶۱، ص۲۶۲)

۱۴

·      کاری که متسکله در اینجا می کند، در ادبیات بورژوایی جدیدتر راجع به کوزانوس اغلب انجام یافته است.

۱۵

·      از آنجا که تلاش ها و تشبثات فاشیستی در زمینه جا زدن کوزانوس به عنوان متفکر آلمانی ناب و فقط وابسته به منابع غربی، دیگر میسر و مفید نیست، تداوم بخشیدن به نیات فاشیستی در به اصطلاح سنت متافیزیکی غربی صورت می گیرد.

۱۶

·      به همان سان که تلاش ها و تشبثات تفسیر فاشیستی از فلسفه کوزانوس بدون دوخت و دوز و زورگویی پیش نمی رفت، متسکله هم به گذاشتن علامت تساوی مسئله ای ـ تاریخی میان کوزانوس و هگل مبادرت می ورزد.

۱۷

کارل یاسپرس

(۱۸۸۳ ـ ۱۹۶۹)

 روانکاو و فیلسوف آلمانی

نماینده فلسفه حیات

 که

 با

 اگزیستانسیالیسم سارتر تفاوت های جدی داشت

موضوعات آثار فلسفی او 

فلسفه مذهب 

و 

فلسفه روشنفکرانه 

بودند.

·      کارل یاسپرس هم همین راه متسکه را طی کرده است:

·      «کوزانوس آفریده منافعی نیست که او که در زمانه خود با آنها مواجه است.

·      بزرگی کوزانوس به دلیل متافیزیک او ست.

·      «متافیزیسین های آغازین»، به مسئله ای اساسی می رسند که در آن، همه یقین ها محو می شوند.   

·      «متافیزیسین های آغازین»، جواب هایی در رموز فکری به میراث مانده می یابند.

·      کوزانوس هم یکی از «متافیزیسین های آغازین» است و بس.»
(کارل یاسپرس، «نیکولاس کوزانوس»، ۱۹۶۴، ص ۲۶۲)

۱۸

·      از دید کارل یاسپرس، متافیزیک تنها چیزی است که در خارج از فرهنگ مترقی عصر جدید بورژوایی وجود دارد.

۱۹

·      هومانیسم، روشنگری، انقلاب فرانسه، توسعه علمی مدرن و بویژه مارکسیسم برای کارل یاسپرس، «قوای سیاه محو ناشدنی» اند.

·      (ایضا همانجا، ص ۲۲۳)

۲۰

·      بر ضد این «قوای سیاه محو ناشدنی» به نظر یاسپرس از دیرباز متافیزیک مرموزی قد برافراشته است و باید در مقابل این «قوای سیاه محو ناشدنی» چنین متافیزیک مرموزی قرار داده شود.

۲۱

·      این متافیزیک اگر چه هنوز آورنده آزادی نیست، ولی «شرط وقوف به آزادی است که در راه آن و به برکت رابطه درونی (؟) جامه عمل خواهد پوشید.»

·      (ایضا همانجا، ص ۲۶۵)

ادامه دارد.