دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۱۷۸)

 

پروفسور دکتر
ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت
و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین
پیشکش
به
امیر حسین آریان پور

آزمایش

۱

·    آزمایش، به اثرگزاری کنترل شده بر اوبژکت (موضوع) مشاهده اطلاق می شود که به نیت امتحان صحت و سقم تصور تئوریکی صورت می گیرد.

·    مراجعه کنید به فرضیه در دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی  

۲

·    بر مبنای تصور فرضیه ای، جنبه ها و جوانب مختلف اوبژکتی (موضوع بررسی) و اثرگزاری های برونی بر آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند تا عناصر ماهوی معینی برای مشاهده بعدی در ساختار اوبژکت و در شرایط وجودی آن کشف شوند.  

۳

·    از این رو، پیش شرط آزمایش، ساده سازی و  ایدئالیزاسیون اوبژکت مشاهده است.

·    بدین طریق، فاکتورهای تصادفی و یا «مزاحم» از میدان مشاهده «حذف می شوند.»

۴

·    در نتیجه ی این روند تجرید، سیستم اوبژکتیوی (عینی ئی) از شرایط آزمایشی معینی پدید می آید که برای مشاهده گر (شاهد، ناظر) معلوم است. 

۵

·    آزمایش بیواسطه در تغییر کنترل شده ی عناصر منفرد سیستم از طریق تعویض، ترکیب و ایزولاسیون (ایزوه له کردن، مجزا کردن) حتی الامکان و در مشاهده و یا در اندازه گیری تغییرات آزماشی مشروط صورت می گیرد.

۶

·    نتایج مشاهده، مورد تحلیل برنامه ریزی شده معینی قرار می گیرند و با تصورات فرضیه ای و معارف موجود مورد مقایسه قرار می گیرند. 

۷

·    علوم برای امتحان صحت و سقم تصورات تئوریکی از دو نوع مختلف آزمایش بهره برمی گیرند: 

الف

·    آزمایش فکری 

ب

·    آزمایش به برکت مدلی

·    (مدل فیزیکی، فونکسیونال  مته متیکی (ریاضی) و غیره) 

۸

·    در آزمایش فکری، استقرای منطقی و یا استقرای منطقی ـ مته متیکی تغییرات حاصله در  اوبژکت و یا در رفتار اوبژکت در نتیجه تغییر فکری سیستم ایده ئال (فکری) شرایط آزمایشی،  نقش تعیین کننده بازی می کند.   

ادامه دارد.