دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۱۱۲)

 

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

پیشکش
به

امیر حسین آریان پور

شعور

(روح، ضمیر، دل)

ادامه

۲۴

·    شعور (روح، ضمیر، دل)، پس از تشکیل به یکی از شرط های خاص طرز زندگی انسانی بدل می شود.

۲۵

·    مدل درونی جهان برونی تشکیل شده در شعور (روح، ضمیر، دل)، در اطلاعات ذخیره شده، فقط حاوی معارف مکسوبه تاکنونی در روند شناخت طبیعت و جامعه نیست.

۲۶

·    شعور، به واسطه پراتیک (عمل، آزمون، آزمایش و غیره)، از جهان برونی سیل لاینقطعی از اطلاعات دریافت می دارد.

·    این اطلاعات را مورد حلاجی قرار می دهد و به استکمال (کمال یابی) مدل درونی اش نایل می آید.

·    ضمنا «یاد می گیرد.»

·    یعنی اطلاعات حاصله راجع به موفقیت ها و یا ناکامی های (ناموفقیت های) برنامه های عملا تحقق یافته خویش را مورد ارزیابی قرار می دهد. 

۲۷

·    شعور، بر بنیان این ارزیابی، به طرز مستمری به اقدامات زیر جامه عمل می پوشاند:

الف

·    صدور اطلاعات دستوری (امر و نهی)

ب

·    تعیین برنامه های رفتاری 

پ

·    آماجگزاری ها

ت

·    تعیین طرز رفتار 

ث

·    عرضه معیارهای ارزیابی

·    و غیره

۲۸

·   شعور (روح، ضمیر، دل)، بدین طریق، مجموعه روند زندگی عملی آدم ها را تنظیم می کند.

۲۹

·    در مطابقت با آن، شعور (روح، ضمیر، دل)، فونکسیون های متنوع متعددی را در روند حیات اجتماعی به انجام می رساند که  در وابستگی به عوامل زیر توسعه و تکامل می یابند:

الف

·      در وابستگی به سطح توسعه پراتیک اجتماعی 

ب

·    در وابستگی به سطح توسعه نیرو های مولده 

پ

·      در وابستگی به سطح توسعه مناسبات تولیدی 

۳۰

·    مهم ترین فونکسیون های شعور (روح، ضمیر، دل) به شرح زیرند:

الف

·    فونکسیون معرفتی 

     (فونکسیون مربوط به کسب دانش، فهم، تفکر)

ب

·    فونکسیون تله ئونومیکی 

     (فونکسیون تعیین هدف و آماج و نتیجه و غیره)

پ

·    فونکسیون برنامه ریزی

ت

·    فونکسیون هنجاری (هنجارسازی) 

ث

·    فونکسیون برهانی (فونکسیون فلسفی، تعالیم ارزیابی)

۳۱

·    فونکسیون معرفتی، فونکسیون اولیه و بنیادی شعور انسانی بوده است. 

۳۲

·    شعور (ضمیر، دل)، به مثابه ابزار معرفتی (شناخت) یونیورسال (عام)، در خدمت انعکاس فکری خواص و مشخصات و پیوند ها و قانونمندی های جهان عینی است و بدین طریق بنیان تعیین کننده برای عمل هدفمند انسانی را پدید می آورد.

۳۳

·    اهمیت خاص شعور این است که این فونکسیون معرفتی اش، هم حاوی جنبه توضیحی است و هم حاوی جنبه پیش بینی. 

ادامه دارد.