ویرایش و تحلیل
از
ربابه نون
۱
گر به نزهتگه ارواح برد بوی تو، باد
عقل و جان
گوهر هستی به نثار افشانند.
معنی تحت اللفظی:
اگر باد بوی تو را به گردشگاه ارواح ببرد،
عقل و جان
گوهر هستی
را
نثارش خواهند کرد.
خواجه
در این بیت غزل
چندین خرافه را پشت سر هم ردیف می کند:
۲
گر به نزهتگه ارواح
خواجه
خیال می کند
که
تفرجگاه بخصوصی برای ارواح وجود دارد.
ایراد این خرافه این است
که
پیش شرط وجود مکان (و زمان) برای چیزی،
مادیت آن چیز است.
ارواح
حتی
به معنی خرافی رایجش
چیزهای غیرمادی اند
و
چیزهای غیرمادی
بی نیاز از مکان اند.
خدا
که
جزو ارواح است،
به همین دلیل لامکان و لازمان است.
مراجعه کنید
به
ماده ـ مکان ـ زمان
در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
۳
گر به نزهتگه ارواح برد بوی تو، باد
عقل و جان
گوهر هستی به نثار افشانند.
ایراد دیگر این بیت غزل خواجه این است
که
خواجه
بر این پندار باطل است
که
عقل و جان
در عالم ارواح هستند
و
همراه با ارواح مشغول تفرج و گشت و گذارند.
عقل
یعنی
فلسفه.
جان
یعنی
دانش و غیره.
۴
گر به نزهتگه ارواح برد بوی تو، باد
عقل و جان
گوهر هستی به نثار افشانند.
ایراد بعدی این بیت غزل
این است
که
خواجه خیال می کند
که
عقل و جان
تیمور لنگ و چنگیز پلنگ اند
و
صندوقچه در و گوهر در فتراک اسب خود دارند
تا
برای خودنمایی درافشانی کنند.
۵
گر به نزهتگه ارواح برد بوی تو، باد
عقل و جان
گوهر هستی به نثار افشانند.
بوی یار خواجه
در هر صورت
چیز بسیار ارزشمندی است.
بوی طبیعی آدم ها
معمولا
ناخوشایند هستند.
البته
آدم ها
در همزیستی با یکدیگر به بوی بد همدیگر رویین می شوند
و
عشاق
شاید
حتی
معتاد بوی همدیگر شوند.
بو
در
عالم نباتات و جانوران
نقش فوق العاده مهمی بازی می کند.
بعضی از نباتات
در طول تکامل میلیون ها ساله شان
تسلیحات بغرنجی در این زمینه توسعه داده اند.
گروهی از نباتات گوشتخوار
می توانند بوی لاشه گندیده تولید و آزاد کنند
و
حشرات را جلب کنند و زنده زنده نوش جان کنند.
خیلی از حیوانات توله های خود
را
از بوی شان بازمی شناسند.
در گله های دهها هزارنفری گاوان وحشی
صدای گوساله و یا بوی گوساله
شناسنامه او ست.
انسان ها
در روند سوسیالیزاسیون (اجتماعی شدن)
خیلی از تسلیحات معرفتی حیوانات
را
از دست داده اند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر