قانون (۷)

 پروفسور گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

۱۷

·      ساختارهای سیستم های مادی اگرچه نسبتا ثابت اند، ولی به سبب شیوه رفتار و شیوه حرکت عناصر سیستم مورد نظر، فاقد پویائی (دینامیک) درونی اند.

الف

·      در سیستم های مادی از این قبیل، قوانین حرکتی و قوانین ساختاری هر سیستم مادی پویا در پیوند  تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند.

ب

·      بر طبق این حقیقت امر است که روندها و ساختارها در واقعیت عینی حاوی تضادهای مطلق نیستند، بلکه وحدت دیالک تیکی ئی از شدن و شده  تشکیل می دهند.

۱

قانون علی

·      اگر پیوند ضرور (جبری) که مشخصه قانون است، پیوند میان علتی و معلول آن باشد، آنگاه ما با قانون علی سر و کار داریم.

الف

·      ولی هر پیوند علی را نباید قانون علی نامید.

ب

·      پیوندهای علی می توانند میان حوادث یکباره نیز برقرار شوند و حتما نباید در هرحال پیوندهای ماهوی باشند.

·      (این بدان معنی است که هر پیوندی دال بر قانون نیست، مگر اینکه پیوندی ماهوی، عام و ضرور (جبری) باشد. مترجم)

ت

·      برای این که پیوند علی خصلت قانون کسب کند، باید کلیه خواص یک قانون را داشته باشد:

۱

·      یعنی باید نه تنها ضرور، بلکه همچنین عام و ماهوی باشد.

۲

·      یعنی باید در مورد تمامی طبقه ای از پدیده ها صادق باشد. 

پ

·      قوانین علی تقریبا در همه علوم نقش بزرگی بازی می کنند.

۱

·      قوانین علی از سوئی شالوده عینی لازم برای متد توضیح علی را تشکیل می دهند.

۲

·      از سوی دیگر شالوده عینی لازم برای پیش بینی های علی حوادث طبیعت و جامعه را تشکیل می دهند.

۳

·      چنین قوانینی در فیزیک، عمدتا فرم معادلات دیفرانسیال دارند که کوتینت های دیفرانسیالی (خارج قسمت های دیفرانسیالی)  در آنها بنا بر زمان مطرح می شوند.

۲

قانون غیرعلی

·      اگر قانون نه بر پیوند ضرور، بلکه بر نوع دیگری از پیوند مبتنی باشد، آنگاه از قانون غیرعلی سخن می رود.

الف

·      مثلا قوانین ساختاری را می توان جزو قوانین غیرعلی محسوب داشت.

ب

·      ماهیت قوانین ساختاری بمثابه پیوندهای قانونمند ساختارهای واحد، در یک رابطه علی نیست.

ت

·      علاوه بر این، می توان همه انواع قوانین بقای فیزیکی را جزو قوانین غیرعلی محسوب داشت.

پ

·      کلیه انواع قوانین بقای  فیزیکی نیز که حاکی از آنند که با تبدلات و تأثیرات متقابل معین سیستم های فیزیکی، برخی از اندازه ها (جرم، انرژی، ضربه، بار، دوران ایزوتوپی، پاریته مرکب و غیره) حفظ می شوند، قوانین غیرعلی شمرده می شوند:

·      مشخصه این روندها را ثباب خاص تشکیل می دهند.

ث

·      قوانین بقا از سوی دیگر با اصول اکسترنال و یا با اصول تغیر فیزیک پیوند  دارند، که به همان سان جزو قوانین غیرعلی محسوب می شوند.

ج

·      این قوانین نشاندهنده پیوندهای قانونمند میان روندهای فیزیکی معین و برخی از مقادیر و اندازه ها هستند که برای این روندها فرم حداکثر و و یا حداقل به خود می گیرند.

ادامه دارد.