قانون (۳)

 

 پروفسور گونتر کروبر 

برگردان 

شین میم شین

 

۱۰

 

جوردانو برونو

(۱۵۴۸ ـ ۱۶۰۰)

فیلسوف، شاعر و کشیش انقلابی و پرشور ایتالیائی

که از سوی تفتیش عقاید کلیسای کاتولیک به مرگ در تل آتش محکوم شد.

نظریات اتیکی جوردانو برونو در مبارزه بر ضد اتیک تئوسانترال و دگم های اخلاقی کلیسای کاتولیک از اهمیت چشمگیری برخوردارند.

او از حقانیت اخلاقی مبارزه عقل بر ضد عرفانگرائی مذهبی و بر ضد اوتوریته کلیسا سخن می راند و از آن با شناخت علمی مبتنی بر حقیقتگروی به دفاع برمی خیزد.

• پانته ئیسم برونو و اسپینوزا بر خلاف افلاطون، لایب نیتس و برکلی، خدا و طبیعت را یکسان قلمداد می کند و از قوانین طبیعی، نظریه جدیدی ارائه می دهد که با نیازمندی های رشد توفانی علوم طبیعی در قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی مطابقت دارد.

۱۱

• در این دوره تسلط مکانیک اما اغلب به جای مفهوم قانون (که هنوز اعتبار عام کسب نکرده بود) مفاهیمی مورد استفاده قرار می گیرند که از ریاضیات و یا علوم طبیعی به عاریه گرفته شده اند.

۱۲

• و لذا کوپرنیک و کپلر هنوز نه از قوانین، بلکه از فرضیه ها سخن می گویند و گالیله از اصول بدیهی و براهین دم می زند.

۱۳

 

اسحاق نیوتون

(۱۶۴۲ ـ ۱۷۲۷)

فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند دولتی

سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه

• برای اولین بار دکارت و نیوتون علاوه بر مفهوم قاعده، قانون طبیعی را نیز وارد گنجینه واژه ها می سازند و رواج می دهند.

۱۴

• با توسعه بعدی علوم، بویژه علوم طبیعی، مفهوم قانون که دیگر مقبولیت عام کسب کرده بود، موضوع مبارزه میان جریانات اصلی ماتریالیستی و ایدئالیستی در فلسفه می شود:

I

ایدئالیسم ذهنی

الف

• ایدئالیسم ذهنی منکر وجود عینی پیوندهای ضرور و قانونمند در طبیعت و جامعه می شود.

ب

• ایدئالیسم ذهنی اندیشه ی قانونمندی را از یک اصل سوبژکتیو استخراج می کند.

ت

 

دیوید هیوم

(۱۷۱۱ ـ ۱۷۷۶)

فیلسوف، اقتصاددان و تاریخدان

از نمایندگان برجسته روشنگری انگلستان

از اقتصاددانان ما قبل اقتصاد کلاسیک

معلم کانت و از دوستان و همفکران آدام اسمیث

• بنظر هیوم تصور ما از هر قانون، ناشی از عادت ما ست و نتیجتا پدیده های متوالی را به مثابه پدیده هائی می پنداریم که در پیوند ضرور با یکدیگر قرار دارند.

پ

ایمانوئل کانت

(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

اثر او تحت عنوان «نقد خردمحض» نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.

کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی

به روی فلسفه گشوده است:

اتیک (نقد خرد عملی

استه تیک (نقد قوه قضاوت)

مذهبفلسفه

حقوقفلسفه

تاریخفلسفه

• بنظر کانت قوانین در رابطه چیزها با سوبژکت شناسنده نهفته اند و نه بطور عینی در خود چیزها.

ث

• واضع قوانین طبیعی بنظر کانت، فهم انسانی است.

ج

• فهم انسانی ـ مستقل از هر نوع تجربه ای ـ تنوع پدیده ها را به کمک مقولات اپریوریکی نظم می بخشد:

۱

• فهم، قوانین خود را از طبیعت اخذ نمی کند.

۲

• فهم، قوانین خود را به طبیعت دیکته و تحمیل می کند.

ادامه دارد.