۱۳۹۶ خرداد ۳۱, چهارشنبه

سیری در غزلی از مولانا (۶)

 
ویرایش و تحلیل
از
مسعود بهبودی


رو (برو)، سینــه را چـون سینه ها (پستان ها)
هفت آب شو (هفت بار با آب بشوی) از کینه ها

و آنگـــه شراب عشــق را
پیمانـــه شــــو، پیمانــه شـو

معنی تحت اللفظی:
برو، 
ای عاشق
سینه ات
(دلت)
را
هفت بار از کینه بشوی.
به همان سان 
که 
مادران
پستان های شان را هفت بار می شویند.

بعد
پیمانه ای برای شراب عشق بشو.

۱
رو (برو)، سینــه را چـون سینه ها (پستان ها)
هفت آب شو (هفت بار با آب بشوی) از کینه ها
 
مولانا
در این بیت غزل،
سینه را به جام شراب تشبیه می کند.
 
چون 
جام کثیف و چرکین
موجب کاهش کیفیت شراب می شود.
 
مولانا
به همین دلیل
به عاشق شستشوی سینه (جام شراب عشق) را توصیه می کند.
 
سینه عاشق
باید
در اثر شستشو 
 کینه زدایی 
شود.
 
به همان سان که جام شراب 
در اثر شستشو 
چرک زدایی و کثافت زدایی می شود 
و
به 
شراب 
کیفیت چشمگیری اعطا می کند.

۲
مولانا
این ایده را از سعدی به عاریه گرفته است:

سعدی حجاب نیست تو آیینه پاک دار
زنگارخورده چون بنماید جمال دوست
 
سعدی
هم در این بیت غزل
دیالک تیک فرم و محتوا
را
به شکل دیالک تیک آیینه و جمال دوست بسط و تعمیم می دهد
و
تطهیر (پاک داشتن) آیینه را توصیه می کند. 
 
۳
رو (برو)، سینــه را چـون سینه ها (پستان ها)
هفت آب شو (هفت بار با آب بشوی) از کینه ها
 
مولانا
خیال می کند 
که
قلب
 (دل)
نه ارگان پمپاژ خون در اندام موجودات زنده،
بلکه انبار احساس و عاطفه و عشق و نفرت و مهر و کین است.
 
منظور مولانا از سینه در این بیت غزل
نه خود سینه، بلکه محتوای سینه است.
 
یعنی
قلب
 (دل)
است.
 
می توان گفت که مولانا
دیالک تیک فرم و محتوا
را
به شکل دیالک تیک سینه (قفسه سینه) و دل بسط و تعمیم می دهد
و 
تحت الزمات شعر
از دل، فاکتور می گیرد و سینه را مطرح می سازد
تا
خواننده و شنونده غزل
به ترفند تخیل خلاق به منظور او پی ببرد.
 
۴
رو (برو)، سینــه را چـون سینه ها (پستان ها)
هفت آب شو (هفت بار با آب بشوی) از کینه ها
 
مولانا
به نیت تأکید مؤکد بر شستشوی ریشه ای و پر وسواس سینه از کینه،
مادران
ـ اعم از انسانمادران  و حیوانمادران  ـ
را
به عنوان سرمشق و الگو پیشنهاد می کند:
همان طور که مادران
قبل از شیر دادن به نوزاد
پستان های شان را با دقت و وسواس، هفت بار می شویند
(پستان های حیوانمادران قبل از شیر دادن و دوشیدن شسته می شوند)
 عاشق هم باید 
قبل از عاشق شدن
سینه اش را از کینه هفت بار بشوید.
 
۵
و آنگـــه شراب عشــق را
پیمانـــه شــــو، پیمانــه شـو
 
مولانا
در این بیت غزل
دوباره
دیالک تیک فرم و محتوا
را
به شکل دیالک تیک پیمانه و شراب عشق
 بسط و تعمیم می دهد.
 
این بدان معنی است 
که
مولانا 
سینه
 را 
و
 در واقع  
دل
را
 مخزن عشق
محسوب می دارد.
 
حرف حساب مولانا این است که اول جام شراب عشق را بشوی
و
بعد 
آن را از شراب عشق مالامال کن.
 
عاشق
(مرید)
نباید کینه کسی را در دل داشته باشد.
 
 
هم
به اجامر بی رحم و خونریز فاشیسم و فوندامنتالیسم
عشق بورزد
و
هم
به ۶ میلیون بیچاره گرسنگی کشیده عشق بورزد
که پوستی و استخوانی بیش نیستند.
 
ادامه دارد.
 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر